Οι μαθητές της Δευτεροβάθμιας Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και η σχολική γνώση: Η σκοπιά των μαθητών

Abstract

Βασικός σκοπός της παρούσας εργασίας αποτελεί η διερεύνηση αφενός του βαθμού στον οποίο οι μαθητές που φοιτούν στα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.), θεωρούν ότι αποκτούν τις απαιτούμενες γνώσεις και αφετέρου των λόγων στους οποίους αποδίδουν μια ενδεχόμενη μη ικανοποιητική γι΄ αυτούς μόρφωση. Διερευνήθηκε, λοιπόν, με ποιοτικό τρόπο, η άποψη των ίδιων των μαθητών σε σχέση με την προσλαμβανόμενη γνώση, τις δυσκολίες πρόσκτησής της, εστιάζοντας στους πιθανούς ανασταλτικούς παράγοντες (εξωγενείς, που συνδέονται π.χ. με το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον ή ενδογενείς, που συνδέονται π.χ. με την δική τους προσπάθεια) καθώς και οι προσδοκίες τους και οι προτάσεις τους για την βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Στο πρώτο μέρος της εργασίας επιχειρείται καταρχήν μια ιστορική αναδρομή της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, ώστε να αποτυπωθεί η εξέλιξή της στην πορεία του χρόνου και η σημερινή της θέση στο εκπαιδευτικό σύστημα. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται εν συντομία, οι γενικότερες τάσεις που επικρατούν στον ευρωπαϊκό χώρο σχετικά με την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση. Ακολούθως αναπτύσσονται συνοπτικά οι κοινωνιολογικές θεωρητικές προσεγγίσεις για την αναγκαιότητα της ύπαρξης του τύπου αυτού της εκπαίδευσης καθώς και οι κοινωνικοοικονομικές θεωρίες για τη σχέση εκπαίδευσης - επαγγελματικής επιτυχίας. Προσεγγίζονται εν συντομία, οι θεωρητικές απόψεις που αναφέρονται στη σχέση που μπορεί να έχει η κοινωνική προέλευση των μαθητών με την επιλογή τύπου σχολείου και τη σχολική αποτυχία, αλλά και οι θεωρίες οι οποίες εστιάζουν στην ατομική ευθύνη του μαθητή για την 7 προσωπική του εξέλιξη. Επίκεντρο δηλαδή του ενδιαφέροντος αποτελεί η καταγραφή των διαφορετικών λόγων στους οποίους αποδίδεται σε θεωρητικό επίπεδο η μη επαρκή απόκτηση των απαιτούμενων γνώσεων και η αντιπαραβολή τους με την αντίστοιχη άποψη των ίδιων των μαθητών. Στο ερευνητικό μέρος της εργασίας, διεξήχθησαν συνεντεύξεις σε τελειοφοίτους μαθητές των ΕΠΑΛ, οι οποίοι φοιτούν σε σχολεία των Δυτικών Συνοικιών της Αθήνας. Η ανάλυση περιεχομένου των συνεντεύξεων και η κωδικοποίηση των απαντήσεων εστίασε στη συλλογή δεδομένων γύρω από ερωτήματα όπως: κατά πόσο οι ερωτηθέντες μαθητές επέλεξαν συνειδητά και με ποια κριτήρια ως σχολικό πλαίσιο της λυκειακής τους εκπαίδευσης το ΕΠΑΛ, κατά πόσο είναι ικανοποιημένοι από την επιλογή τους, εάν αυτά που διδάσκονται τα μαθαίνουν, αν δηλαδή κατακτούν τη γνώση και σε ποιο βαθμό και αν πιστεύουν ότι αυτή η γνώση θα τους είναι χρήσιμη. Επιπλέον διερευνήθηκαν διάφοροι παράγοντες σχετικά με τη λειτουργία των ΕΠΑΛ και την φοίτηση σε αυτά με στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο το όλο σχολικό περιβάλλον δρα θετικά ή αρνητικά στην πρόσκτηση της γνώσης που παρέχεται στους μαθητές.. Στο τελευταίο μέρος της εργασίας καταγράφονται τα συμπεράσματα σε σχέση με τον όλο προβληματισμό που αναπτύχθηκε για την επαγγελματική εκπαίδευση στη χώρα μας κατά τις τρέχουσες συνθήκες μέσα από την οπτική των ίδιων των αποδεκτών της, των μαθητών.