Η επίδραση της πνευματικότητας στην ποιότητα ζωής ασθενών με χρόνια νεφρική νόσο και η συσχέτισή της με την ψυχική υγεία και τις γνωσιακές τους αντιλήψεις

Abstract

Εισαγωγή: Οι ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ) μπορεί να παρουσιάσουν ένα ευρύ φάσμα σωματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων, καθώς και να βιώσουν αλλαγές στον τρόπο ζωής και κατά συνέπεια, να αντιμετωπίσουν προκλήσεις σχετικές με την αυτοδιαχείριση της νόσου, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη βελτίωση της κατάστασης της υγείας τους. Η πνευματικότητα, αλλά και η θρησκεία αποτελούν για αρκετά άτομα σημαντικές διαστάσεις της ύπαρξής τους, καθώς είναι πηγή υποστήριξης που συμβάλει στην ευεξία και την αντιμετώπιση των καθημερινών δυσκολιών της ζωής τους. Για πολλούς ασθενείς η ενσωμάτωση των πνευματικών τους πιστεύω στη θεραπευτική διαδικασία είναι ζωτικής σημασίας και έχει βρεθεί να συσχετίζεται με θετικές εκβάσεις για την ψυχική υγεία. Σκοπός της μελέτης ήταν να αξιολογηθεί το επίπεδο πνευματικότητας των ασθενών με ΧΝΝ και η σχέση της με την ποιότητα ζωής και την ψυχική υγεία αυτών των ασθενών. Μεθοδολογία: Διεξήχθη συγχρονική μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 367 ασθενείς Τελικού Σταδίου Χρόνιας Νεφρικής Νόσου που υποβάλλονταν σε αιμοκάθαρση. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με τη χρήση αυτοσυμπληρούμενων ερωτηματολογίων. Για την αξιολόγηση της πνευματικότητας χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα Functional Assessment of Chronic Illness Therapy-Spiritual Well-Being Scale (FACIT-Sp-12), για την αξιολόγηση της ψυχικής υγείας η κλίμακα SCL 90 – R, για τη μέτρηση του επιπέδου ποιότητας ζωής η κλίμακα Missoula Vitas Quality of Life Index-15 και για την αξιολόγηση των αντιλήψεων για την ασθένεια η κλίμακα Illness Perception Questionnaire (Brief Version), αφού εξασφαλίσθηκαν οι σχετικές άδειες των συγγραφέων. Η στατιστική επεξεργασία του εμπειρικού υλικού της έρευνας πραγματοποιήθηκε με το λογισμικό πρόγραμμα Statistical Package for the Social Sciences, 20.0 (S.P.S.S. Inc., Chicago, IL, USA), χρησιμοποιώντας τις μεθόδους της Περιγραφικής (Descriptive) και της Επαγωγικής (Inferential) Στατιστικής. Επίσης εφαρμόστηκε πολυμεταβλητή ανάλυση χρησιμοποιώντας το στατιστικό υπόδειγμα της πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης (multiple linear regression) και ως μέτρο σχέσης τον συντελεστή παλινδρόμησης β. To επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας τέθηκε στο 0,05. Αποτελέσματα: Το 62,1% των ασθενών του δείγματος ήταν άνδρες και το 37,9% γυναίκες. Η ηλικία τους κυμαίνονταν από 18 έως 92 ετών με μέση τιμή τα 61,80 έτη (ΤΑ=15,11). Το συνολικό σκορ της Κλίμακας Πνευματικότητας «FACIT – Sp12 Scale» κυμαίνονταν από 3 έως 47 με μέση τιμή 30,55 (ΤΑ=8,22) και διάμεσο τιμή 31,00, γεγονός που δείχνει ότι η πλειονότητα των ασθενών εμφάνιζε σχετικά υψηλές τιμές Συνολικής Πνευματικότητας. Η μέση τιμή των επιμέρους διαστάσεων της Κλίμακας ήταν για το «Νόημα» 11,99 (ΤΑ=3,27), τη «Γαλήνη» 9,26 (ΤΑ=3,38) και την «Πίστη» 9,30 (ΤΑ=3,95). Το συνολικό σκορ της Κλίμακας Ποιότητας Ζωής «MVQOLI – 15R» (Συνολική Ποιότητα Ζωής) είχε μέση τιμή 17,22 (ΤΑ=3,85), γεγονός που δείχνει ότι η πλειονότητα των ασθενών εμφάνιζε ικανοποιητικές τιμές Συνολικής Ποιότητας Ζωής. Το συνολικό σκορ της Κλίμακας Ψυχιατρικής Συμπτωματολογίας «SCL – 90R» είχε μέση τιμή 0,89 (ΤΑ=0,63). Το συνολικό σκορ της Κλίμακας Αντιλήψεων για τη Νόσο «BIPQ» (Συνολική Αντίληψη για τη Νόσο) είχε μέση τιμή 42,70 (ΤΑ=13,41), γεγονός που δείχνει ότι η πλειονότητα των ασθενών εμφάνιζε σχετικά υψηλές τιμές Συνολικής Αντίληψης για τη Νόσο, δηλαδή απειλητική άποψη για τη νόσο. Η συνολική Πνευματικότητα όσο και οι διαστάσεις της, δηλαδή «Νόημα» και «Γαλήνη» βρέθηκε να επιδρούν σημαντικά τόσο στη ποιότητα ζωής όσο και στη ψυχική υγεία και στις αντιλήψεις για τη νόσο. Από την άλλη η διάσταση «Πίστη» της πνευματικότητας παρουσίαζε λιγότερες και ασθενέστερες συσχετίσεις με τη ποιότητα ζωής, ψυχική υγεία και τις αντιλήψεις για τη νόσο. Συμπεράσματα: Η πνευματικότητα επιδρά σημαντικά στην ΠΖ, την ψυχική υγεία και τις αντιλήψεις για τη νόσο των ασθενών με ΧΝΝ και αναδεικνύεται η συμβολή που μπορεί να έχει στην ατομική ευημερία, σε μια περίοδο μάλιστα τόσο κρίσιμη όπως αυτή της ασθένειας. Αυτή η επίδραση περιλαμβάνει την εύρεση νοήματος στην υγεία και τη νόσο, στο βίωμα ενός σκοπού στη ζωή και στην αίσθηση εσωτερικής αρμονίας.