Η συμβολή του εκπαιδευτικού δράματος στην ανάγνωση και κατανόηση του γραπτού λόγου των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μια έρευνα δράσης σε μαθητές της Δ΄ τάξης δημοτικού σχολείου της Ναυπάκτου.
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Κανέλλου, Λαμπρινή
Ημερομηνία
2019-03-29Επιβλέπων
Λενακάκης, ΑντώνηςΘεματική επικεφαλίδα
Εκπαιδευτικό δράμα ; Θέατρο ; Γλώσσα ; Ανάγνωση ; ΚατανόησηΛέξεις κλειδιά
Εκπαιδευτικό δράμα ; Θέατρο ; Γλώσσα ; Ανάγνωση ; Κατανόηση ; Γραπτός λόγος ; ΑνάγνωσηΠερίληψη
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναδειχθεί η σπουδαιότητα του εκπαιδευτικού δράματος αφενός ως συστατικού στοιχείου του πολιτισμού, αφετέρου ως εκπαιδευτικού εργαλείου για την προώθηση της επικοινωνίας και δράσης στην παιδαγωγική πράξη.
Το εκπαιδευτικό δράμα αποτελεί εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη στους συμμετέχοντες. Αυτό συμβαίνει, διότι στο εκπαιδευτικό δράμα συνδυάζονται τεχνικές και εργαλεία της δραματικής τέχνης με τέτοιο τρόπο, ώστε να αφομοιωθεί παραγωγικά η γνώση και να οδηγήσει στην προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη του κάθε συμμετέχοντα. Το εκπαιδευτικό δράμα έχει παιδαγωγική αξία, καθώς συμβάλλει στην ανάπτυξη της αυτογνωσίας και της κοινωνικής συνείδησης του ανθρώπου. Παράλληλα, συμβάλλει στην αναζήτηση και στην εκτίμηση της συμπεριφοράς του ανθρώπου απέναντι στον ίδιο τον εαυτό του, αλλά και απέναντί στο συνάνθρωπο. Ως μέθοδος εκπαιδευτική, το δράμα, ως μέσο και όχι ως αυτοσκοπός, προσεγγίζει τη νέα γνώση και τη διερευνά. Το «Δράμα» ως όρος αναφέρεται στη δράση, που προκαλείται στο εδώ και τώρα και όχι στο χρόνο που απαιτείται για να προετοιμαστεί κάποιο δρώμενο (Άλκηστις, 2008· Αυδή, & Χατζηγεωργίου, 2007· Heathcote, & Bolton, 1998· Davis, 2005· O’ Toole, 2004 ).
Από την άλλη, η γλώσσα ως έννοια είναι ένα σύστημα που σύμφωνα με τον De Saussure, διακρίνεται στο λόγο (language) και στην ομιλία (parole) (De Saussure, 1979). Είναι μια αποκλειστικά ανθρώπινη δραστηριότητα μέσω της οποίας ο άνθρωπος καταλαβαίνει τους άλλους, αλλά και οι άλλοι καταλαβαίνουν αυτόν (Bloom, & Lahey, 1978).
Η χρήση της γλώσσας αφορά τη δημιουργία σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων με αντάλλαγμα τη μετάδοση απόψεων, μηνυμάτων και πληροφοριών στο λόγο. Η γλώσσα, η μορφή και το περιεχόμενο περιπλέκονται και συνενώνονται σε μια δημιουργική και παραγωγική αλληλεπίδραση, καθιστώντας με αυτό τον τρόπο ολοκληρωμένη την ανάπτυξη του λόγου. Η αποκωδικοποίηση και η κατανόηση αποτελούν δύο λειτουργίες, οι οποίες συνδέονται, ωστόσο, η κάθε μία έχει το δικό της ξεχωριστό ρόλο στην ανάπτυξη της γνωστικής λειτουργία της ανάγνωσης.
Σε συνδυασμό με την αξία της γλώσσας ως κώδικα επικοινωνίας και την ανάγνωση ως γνωστική λειτουργία, ερευνάται κατά πόσο, χρησιμοποιώντας τις τεχνικές του εκπαιδευτικού δράματος βελτιώνεται η ανάγνωση και κατανόηση του γραπτού λόγου.
Η εργασία αποτελείται από δύο μέρη το θεωρητικό και το ερευνητικό. Στο θεωρητικό μέρος, γίνεται βιβλιογραφική ανασκόπηση για το θέατρο και το εκπαιδευτικό δράμα, τις βασικές τεχνικές του τελευταίου, καθώς και πως μπορεί αυτό να συμβάλλει στην ανάγνωση και κατανόηση του γραπτού λόγου, στην εκπαίδευση. Το ερευνητικό μέρος, αφορά την έρευνα που διεξήχθη, για τον τρόπο με τον οποίο οι τεχνικές του εκπαιδευτικού δράματος, αλληλεπιδρούν με τις στρατηγικές ανάγνωσης και κατανόησης, ώστε να επιτευχθεί η βελτίωση της αναγνωστικής ικανότητας και κατανόησης του γραπτού λόγου. Για τη διερεύνηση των ερευνητικών ερωτημάτων πραγματοποιήθηκε ποιοτική έρευνα, ενώ ως εργαλεία συλλογής δεδομένων αξιοποιήθηκαν το ημερολόγιο παρατήρησης της ερευνήτριας, μαγνητόφωνο και δομημένη συνέντευξη. Όσον αφορά τα ευρήματα της έρευνας, ως σημαντικότερα, αναδείχθηκαν τα εξής: η διδασκαλία της ανάγνωσης με την αρωγή τεχνικών του εκπαιδευτικού δράματος, οδήγησε τους μαθητές σε βελτίωση της αναγνωστικής τους ικανότητας, βαθύτερη κατανόηση των κειμένων προς ανάγνωση, αύξηση του ενδιαφέροντος και της ενεργής συμμετοχής τους, στην εκπαιδευτική διαδικασία και τέλος, στην ανάπτυξη θετικότερης στάσης για μάθηση.
Περίληψη
The aim of this paper is to highlight the importance of educational drama on the one hand as a component of culture and on the other hand as an educational tool to promote communication and action in pedagogical practice.
Educational drama is an educational process, which can have multiple benefits for participants. This is because educational dramas combine techniques and tools of dramatic art in such a way that productively digest knowledge and lead to the personal and social development of each participant. Educational drama has pedagogical value as it contributes to the development of human self-awareness and social consciousness. At the same time, it contributes to the search and appreciation of man's attitude towards himself and his fellow man. As an educational method, drama, as a means and not as an end, approaches new knowledge and explores it. "Drama" as a term refers to the action that is being done here and now, and not to the time it takes to prepare an event (Alkistis, 2008; Avdi, & Hatzigeorgiou, 2007; Heathcote, & Bolton, 1998; Davis, 2005; O 'Toole, 2004).
On the other hand, language as a concept is a system which, according to Saussure, is distinguished in speech and parole (De Saussure, 1979). It is an exclusively human activity through which man understands others, but others understand him (Bloom, & Lahey, 1978).
The use of language involves the creation of relationships between people in exchange for the transmission of opinions, messages and information in speech. Language, form and content are complicated and combined into a creative and productive interaction, thus making the development of speech a complete one. Decoding and understanding are two functions, however, each has its own distinct role in the development of the cognitive function of reading.
Combined with the value of language as a communication code and reading as a cognitive function, it is investigated whether using the techniques of educational drama improves reading and understanding of the written discourse.
The thesis consists of two parts the theoretical and the research. In the theoretical part, a literature review of theater and educational drama, the basic techniques of the latter, as well as how this can contribute to reading and understanding of writing, in education. The research part is about the research that has been conducted on how the teaching drama techniques interact with reading and comprehension strategies to achieve reading literacy and comprehension. Qualitative research was carried out to investigate the research questions, while the data collection tools used the researcher's diary, a tape recorder and a structured interview. As far as the findings of the research are concerned, the most important were the following: the teaching of reading with the assistance of the educational drama techniques led the students to improve their reading skills, a deeper understanding of texts to read, increased interest and active participation their educational process and, finally, the development of a more positive attitude towards learning