Η χρήση τεχνικών κουκλοθεάτρου και τεχνικών εκπαιδευτικού δράματος σε άτομα τρίτης ηλικίας για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων κατάθλιψης.
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Παπαμακαρίου, Γεωργία
Ημερομηνία
2020-11Επιβλέπων
Λενακάκης, ΑντώνηςΘεματική επικεφαλίδα
Κατάθλιψη ; Τρίτη ηλικία ; Κουκλοθέατρο ; Δραματική τέχνη στην εκπαίδευση ; Εκπαιδευτικό δράμα ; Μεθοδολογία ; DASS ; ΠαρεμβάσειςΛέξεις κλειδιά
Κατάθλιψη ; Τρίτη ηλικία ; Κουκλοθέατρο ; Δραματική τέχνη στην εκπαίδευση ; Εκπαιδευτικό δράμα ; Μεθοδολογία ; DASS ; ΠαρεμβάσειςΠερίληψη
Η συγκεκριμένη εργασία αναφέρεται στο εξής θέμα: Αν η χρήση τεχνικών του Κουκλοθεάτρου και τεχνικών Εκπαιδευτικού Δράματος σε άτομα τρίτης ηλικίας μπορεί να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Με σκοπό να απαντηθεί αυτό το κύριο ερευνητικό ερώτημα σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε μια έρευνα δράσης με συμμετέχοντες άνω των 65 ετών, μέλη του 1ου ΚΕΦΙ Περιστερίου.
Στη συγκεκριμένη εργασία παρουσιάζεται μια έρευνα δράσης, στην αρχή αυτής της καταγραφής γίνεται η βιβλιογραφική παρουσίαση των σημαντικών εννοιών που χρησιμοποιήθηκαν, πιο συγκεκριμένα αναλύονται οι έννοιες του κουκλοθεάτρου και του εκπαιδευτικού δράματος, καθώς αυτοί οι δύο σημαντικοί όροι αποτελούν και τις ανεξάρτητες μεταβλητές της έρευνας. Στη συνέχεια της βιβλιογραφικής αναφοράς καταγράφεται το θεωρητικό πλαίσιο της εξαρτημένης μεταβλητής, που είναι η κατάθλιψη.
Στην έρευνα συμμετέχουν δύο ομάδες, μια πειραματική με 12 μέλη και μια ελέγχου με άλλα 12 μέλη, σε 10 συνολικά προγραμματισμένες παρεμβάσεις από τον Δεκέμβριο του 2019 έως και τον Μάρτιο του 2020. Οι δώδεκα ηλικιωμένοι που συμμετείχαν σε αυτή την έρευνα, οι οποίοι αποτελούν και την πειραματική ομάδα, κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων έφτιαξαν δικές τους κούκλες από πολύ απλά υλικά και τις εμψύχωσαν. Μέσα από αυτή τη διαδικασία συνειδητοποίησαν και βίωσαν τη θεραπευτική αξία της καλλιτεχνικής έκφρασης, δίνοντας ζωή στην κούκλα τους και παίζοντας με αυτές. Εκτός από τις τεχνικές του κουκλοθεάτρου οι συμμετέχοντες ενεπλάκησαν σε ασκήσεις θεατρικού παιχνιδιού, βιώνοντας το παιχνίδι ως ένα μέσο χαλάρωσης και ευχαρίστησης, αμβλύνοντας τις αρνητικές σκέψεις της καθημερινότητάς τους και αυξάνοντας τις δεξιότητες κοινωνικοποίησής τους. Και στις δύο ομάδες και την πειραματική αλλά και την ομάδα ελέγχου, δόθηκαν ερωτηματολόγια για την καταμέτρηση της κατάθλιψης, του στρες και του άγχους, συγκεκριμένα μοιράστηκε απο την ερευνήτρια στους συμμετέχοντες το ερωτηματολόγια DASS, το οποίο είναι ένα Ελληνικό ερωτηματολόγιο Κατάθλιψης άγχους και στρες (Depression, Anxiety, Stress Scale (DASS42)), το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο δόθηκε στην πειραματική ομάδα και πριν αλλά και μετά τις παρεμβάσεις. Το ίδιο συνέβη και στην ομάδα ελέγχου χωρίς όμως στο ενδιάμεσο διάστημα να πραγματοποιηθούν παρεμβάσεις από την ερευνήτρια. Αυτό που εξετάζεται είναι αν οι δράσεις που έγιναν στην ομάδα της πειραματικής απέδωσαν στη μείωση των δεικτών άγχους, στρες και κατάθλιψης. Η άμβλυνση αυτών των συναισθημάτων μετρήθηκε μέσα από τις απαντήσεις που δόθηκαν στα ερωτηματολόγια μετά τη λήξη των παρεμβάσεων. Η ανάλυση των ερωτηματολογίων έγινε μέσα από το στατιστικό πρόγραμμα SPSS.
Για το στρες το ποσοστό βελτίωσης κυμάνθηκε από 5,55% έως, 83,23% για το άγχος από 23,52% εως 92,04% και για την κατάθλιψη από 35,29% έως 97,41%. Όσον αφορά τις ποιοτικές μεθόδους, χρησιμοποιήθηκε η καταγραφή προσωπικού
ημερολογίου της ερευνήτριας, τα γεγονότα που καταγράφηκαν σε αυτό το ημερολόγιο ήταν από τις παρεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν. Επίσης η συμμετοχική παρατήρηση είναι μαι ακόμη μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε σε αυτή την έρευνα,
Μέσα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας παρατηρήθηκε πως οι 12 συμμετέχοντες της πειραματική ομάδας βελτίωσαν τη διάθεσή τους συγκριτικά με εκείνη που είχαν πριν τις παρεμβάσεις και παρουσίασαν μια θετικότερη στάση ζωής, πιο ευχάριστη και με λιγότερο στρες, άγχος και κατάθλιψη. Οι ερευνητικοί στόχοι που τέθηκαν από την ερευνήτρια φαίνεται να έχουν πραγματοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό, καθώς επηρεάστηκε σημαντικά η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων κατάθλιψης με την ενίσχυση του αισθήματος της ομαδικότητας, της αλληλεγγύης και της εμπιστοσύνης, αξίες που ενισχύονται ιδιαίτερα μέσα από τις ασκήσεις του Εκπαιδευτικού Δράματος, παράλληλα η ερευνήτρια παρατήρησε και μέσα από τις προσωπικές της καταγραφές τη θετική στάση απέναντι στην καθημερινότητα αλλά και στο μέλλον. Οι συμμετέχοντες τέλος ένιωσαν σε πολύ μεγάλο ποσοστό λειτουργικοί και δημιουργικοί.
Συμπερασματικά, η ανάλυση και των ποιοτικών αλλά και των ποσοτικών δεδομένων που συλλέχθηκαν, δείχνει τη θετική επίδραση των πρακτικών του κουκλοθεάτρου και του Εκπαιδευτικού Δράματος στα άτομα τρίτης ηλικίας
Περίληψη
The current project tackles the issue of whether the usage of techniques of puppet theater and techniques of Drama in Education concerning in elderly people can help them overcome depression symptoms. In order to answer this crucial question, an action research was drafted and implemented in people over the age of 65, members of the 1st KEFI of the municipality of Peristeri.
This paper is the presentation of an action research, which begins with the bibliography of the most important terms used. More specifically, there is an analysis of the concepts of puppet theater and Drama in Education, as these highly significant terms simultaneously constitute the independent variables of the project. Moreover, in the bibliography the theoretical context of the dependent variable, depression, is presented.
In the research, there were two (2) groups, the experimental one with twelve (12) participants and the control group with another twelve (12) participants. There were ten (10) scheduled interventions from December 2019 to March 2020. The experimental group of the twelve (12) elderly people that took part in this project, during the workshops made their own puppets out of very simple material and animated them. Throughout this procedure, they realized, and they experienced the therapautic value of expression through art, animating their puppets and playing with them. Apart from the techniques of the puppet theater, the participants involved themselves in dramatic play activities, experiencing this as a means of relaxation and enjoyment, diminishing the negative thoughts of their daily life and enhancing their social skills. Both groups, the experimental and the control group, were given questionnaires concerning the measuring of depression, stress and anxiety. Specifically, they were given the Greek version of the DASS questionnaire -Depression, Anxiety, Stress Scale (DASS42). The experimental group was given the DASS both before and after the interventions. The same procedure was followed for the other group apart from the interventions by the researcher. The issue in question is whether the activities that took place in the experimental team resulted in diminishing of the levels of anxiety, stress and depression, something that became evident through the statistical analysis of the questionnaires with the statistic program SPSS, which led to a high level of validity and reliability. Regarding stress, the percentage of increase varied from 5,55% to 83,23%, regarding anxiety, from 23,52% to 92,04% and depression, from 35,29% to 97,41%.
By the analysis of quality levels, a personal journal was kept by the researcher. Through participant observation, extensive notes were taken concerning the interventions that were made.
The analysis of the results of the research, it became evident that the twelve (12) participants of the experimental group improved their emotional state in comparison with their emotional state before the interventions and maintained a more positive life attitude. They were happier, with less stress, anxiety and depression. Regarding the questions posed, it seems that the participants have answered, since there was a significant impact on the handling of depression symptoms, with the empowerment of feelings of togetherness, solidarity and trust, values that are ameliorated vastly through the activities of Drama in Education. On that note, the researcher observed a positive attitude concerning daily life and the future, which also became evident through her personal notes. Finally, the participants felt to a high degree, active and creative.
In conclusion, the analysis of the quality and the quantity-related data that were raised shows a positive impact deriving from the techniques both of the puppet theater and of Drama in Education techniques in elderly people.