Ευθανασία: Ηθικοί προβληματισμοί

Τσουκαλοχωρίτου, Ειρήνη

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Συγγραφέας

Τσουκαλοχωρίτου, Ειρήνη

Ημερομηνία

2012-06

Περίληψη

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εξεταστεί εις βάθος ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα και φλέγοντα, σε παγκόσμιο επίπεδο, ζητήματα, αυτό της ευθανασίας. Η αντιμετώπιση του θέματος είναι πρωτίστως ηθική και στοχεύει στην εστίαση και ανάδειξη των ηθικών διλημμάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή ή μη της εν λόγω πρακτικής, καθώς και στην προώθηση του επιστημονικού διαλόγου. Στο πρώτο κεφάλαιο δίνεται ο ορισμός και το περιεχόμενο της Βιοηθικής, της οποίας αντικείμενο έρευνας και προβληματισμού αποτελεί και η ευθανασία. Στο δεύτερο κεφάλαιο του πρώτου μέρους, επιχειρείται μια σύντομη παρουσίαση της πορείας της έννοιας αλλά και της πρακτικής της ευθανασίας ανά τους αιώνες, ξεκινώντας από την αρχαιότητα και καταλήγοντας στη σύγχρονη εποχή μας. Τον εννοιολογικό προσδιορισμό της ευθανασίας με την κατάδειξη των ιδιαιτέρων παραμέτρων που πρέπει να συντρέχουν για να εμπίπτει μια συμπεριφορά στην προβληματική της, πραγματεύεται το τρίτο κεφάλαιο. Εξαιτίας της διαπίστωσης ότι η πρακτική αυτή δεν είναι ενιαία και αδιαφοροποίητη, κρίνεται στη συνέχεια απαραίτητη η αναλυτική αναφορά στις ειδικότερες μορφές της. Έτσι, με γνώμονα τον τρόπο διενέργειάς της, η ευθανασία διακρίνεται σε ενεργητική, παθητική και υποβοηθούμενη αυτοκτονία και με γνώμονα τη συναίνεση του πάσχοντος, σε εκούσια, ακούσια και μη εκούσια ή ευθανασία με εικαζόμενη συναίνεση (σύμφωνα δηλαδή με την εικαζόμενη ή, κάποιες φορές, βέβαιη επιθυμία του). Το τελευταίο κεφάλαιο του πρώτου μέρους περιλαμβάνει μια σύντομη ανασκόπηση της νομικής και εν μέρει νομολογιακής αντιμετώπισης της ευθανασίας, τόσο σε διεθνές όσο και σε ελληνικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, παρουσιάζονται κάποιες διεθνείς ευρωπαϊκές συμβάσεις οι οποίες αποτελούν σημαντικές συνεισφορές επί του θέματος, και παράλληλα προβάλλεται ο ρόλος και η δράση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) σε ότι αφορά στο ζήτημα της ευθανασίας. Το παρόν κεφάλαιο θα ολοκληρωθεί με την αναφορά στην ελληνική νομοθετική πραγματικότητα, αλλά και στο δίκαιο κάποιων χωρών στις οποίες σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες αλλαγές στη νομοθεσία για τον καθορισμό του δικαιώματος στον θάνατο. Η ευθανασία, όμως, πρωτίστως αποτελεί ένα ηθικό πρόβλημα. Συνεπώς η αξιολόγησή της είναι έργο της Ηθικής. Σε μια προσπάθεια, λοιπόν, να καταδειχθούν οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ηθική κατά την εξέταση του ακανθώδους ζητήματος της ευθανασίας, αλλά και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από την άγνοια και την έλλειψη ορθής ενημέρωσης των εμπλεκομένων σε αυτή μερών, στο δεύτερο μέρος της εργασίας, παρατίθενται αναλυτικά τα επιχειρήματα τόσο των υπέρμαχων όσο και των πολέμιων της εν λόγω πρακτικής. Έτσι, στο πρώτο κεφάλαιο, οι μεν υποστηρικτές της μιλούν για την ωφέλεια που προκύπτει από την καθιέρωση της ευθανασίας για τον ίδιο τον ασθενή αλλά και για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, καθώς και για την ανάγκη σεβασμού της αξιοπρέπειας του ατόμου στη δυσκολότερη και πλέον οριακή στιγμή της ζωής του. Επιχειρηματολογούν σθεναρά για την ύπαρξη δικαιώματος στον θάνατο που εδράζεται επί της αυτονομίας του ατόμου, για την ανάγκη να αντιμετωπίζουμε τον συνάνθρωπο ως σκοπό και όχι ως μέσον κινούμενοι με γνώμονα τον ανθρωπισμό μας, και τέλος για το καθήκον του γιατρού να ανακουφίζει τον πόνο. Στο επόμενο κεφάλαιο, ο αντίλογος περιλαμβάνει τη διατύπωση ισχυρών επιφυλάξεων ως προς την υπαρκτή πιθανότητα καταχρηστικής εφαρμογής της πρακτικής αυτής, που θα οδηγήσει την κοινωνία σε επικίνδυνους «ολισθηρούς κατήφορους». Κάνει λόγο για την υπέρτατη αξία της ανθρώπινης ζωής, για το καθήκον του γιατρού, που εκπορεύεται από τον Όρκο του, να αποφεύγει με κάθε τρόπο την πρόκληση βλάβης στον ασθενή, και για την αρνητική στάση της θρησκείας απέναντι στην με οποιονδήποτε τρόπο αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής. Η διαστρέβλωση της θεραπευτικής σχέσης η οποία εμπεριέχει την ευεργετικότητα, τον σεβασμό στην αυτονομία του ατόμου και την εμπιστοσύνη του ασθενούς στον γιατρό, ενισχύουν δυναμικά το ηθικό επιχειρηματικό οπλοστάσιο των αντιτιθέμενων στην ευθανασία. Η εργασία ολοκληρώνεται με τα συμπεράσματα και τον κριτικό προβληματισμό επί του θέματος με την παράθεση προσωπικών απόψεων. Το παρόν πόνημα βασίστηκε σε βιβλιογραφία ελληνική και ξενόγλωσση, καθώς και σε μια πλούσια αρθρογραφία επί του θέματος, τόσο σε επιστημονικά περιοδικά όσο και στον Τύπο, ελληνικό και ξένο. Πολύτιμη για τη διεκπεραίωση της εργασίας αποδείχθηκε και η χρήση διαδικτυακών πηγών.

Περίληψη

The purpose of this work is to examine in depth one of the most controversial issues, at a global level, that of euthanasia. This issue is primarily addressed from a moral point of view and aims at focusing and demonstrating the moral dilemmas resulting from the application and the non application of such practices, as well as to promote the scientific dialogue surrounding this issue. In the first chapter, the definition and content of Bioethics is investigated from which the research encompasses euthanasia. In the second chapter of the first part, there is a brief presentation of the concept of euthanasia and the direction it has taken through the ages, from the more ancient times, right up to modern times. The third chapter deals with the conceptual definition of euthanasia, outlining the special parameters necessary to account for the existence and application of euthanasia. Due to the finding that the practice of euthanasia is not uniform, it is therefore essential to examine analytical reports in specific formats. Hence, in terms of how to proceed, euthanasia is divided into active, passive and assisted suicide, and taking into account the additional factor of the sufferer’s consent, whether voluntary, involuntary and non-voluntary or euthanasia with presumed consent (that is to say in accordance with presumed consent or, in some cases, one’s definite wish). The final chapter of the first part includes a brief overview of the legal boundaries involved in dealing with euthanasia, both on an international and Greek level. Included are some international covenants which are considered important contributions on this subject, as well as the role and actions of the European Court of Human Rights on the issue of euthanasia. The chapter concludes with a reference to the Greek legislative reality surrounding the issue, as well as the laws of some countries where major changes were implemented in legislation for the purpose of determining entitlement to death. However, euthanasia is primarily considered a moral problem and as such touches on the evaluation of work ethics. In an effort to demonstrate the challenges facing ethics when examining the thorny issue of euthanasia, but also the risks involved from ignorance and the lack of proper information for all the parties involved, in the second part of the study, listed in detail the arguments both in favour of and against this practice. Subsequently, in the first chapter supporters who advocate euthanasia talk about the benefits of the practice not only for the patient in question but also for the wider society as a whole, as well as the need for respect for human dignity in the most difficult and painful moments of human life. In addition, they present compelling arguments in regards to the existence of the right to death based on the autonomy of an individual, the need to treat man as purpose and not as a medium animated by humanitarianism and the doctor's duty to alleviate pain. In the second chapter, those that condone euthanasia on their misgivings and reservations associated with the real possibility of the misuse of this practice, which would lead the society into throbbing “slippery slopes”. Furthermore, reference is made to the supreme value of human life, the duty of a doctor, guided by the oath, to avoid causing any harm in any way to the patient and the negative attitude of religion to the taking of a human life. The distortion of the therapeutic relationship which involves the good of the patient, the autonomy of the person and the confidence of the patient in the doctor, these points substantially enhance the moral arguments of those against euthanasia. The work concludes with the findings and critical input on the subject with the inclusion of some personal views. It must also be mentioned that this study was based on Greek and foreign bibliography and a rich arthrografia on the subject, both in scientific journals and the press, Greek and foreign respectively. Equally valuable for the completion of this work, proved to be the available online sources.

Αριθμός σελίδων

157 σελ.

Σχολή

Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών

Ακαδημαϊκό Τμήμα

Τμήμα Φιλολογίας

Τίτλος Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Διαπανεπιστημιακό και Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Ηθική Φιλοσοφία"

Γλώσσα

Ελληνικά

Περιγραφή

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Φιλοσοφίας - Παιδαγωγικής - Ψυχολογίας

URI

http://amitos.library.uop.gr/xmlui/handle/123456789/228

Συλλογή

Τμήμα Φιλολογίας (Μ. Δ. Ε.)

Εμφάνιση πλήρους εγγραφής

Οι παρακάτω άδειες σχετίζονται με αυτό το τεκμήριο:

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα

Εκτός από όπου επισημαίνεται κάτι διαφορετικό, το τεκμήριο διανέμεται με την ακόλουθη άδεια:
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα