Η Μικρασιατική Καταστροφή (1922) μέσα από τον Τύπο της Διασποράς

Abstract

Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν μια μαύρη σελίδα στην Ελληνική Ιστορία. Ο Ελληνισμός που ανθούσε στην Ιωνία εξολοθρεύθηκε συστηματικά και τα απομεινάρια του έγιναν πρόσφυγες και ξεριζώθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες. Ο αντίκτυπος αυτών των γεγονότων ήταν τέτοιος που συντάραξε τον Ελληνισμό από άκρον εις άκρον. Η θεματική της συγκεκριμένης επιστημονικής εργασίας καταγίνεται ακριβώς με τον αντίκτυπο στους Έλληνες της Διασποράς που είχαν τα δραματικά γεγονότα, τα οποία διαδραματίστηκαν στη Μικρά Ασία κατά την κρίσιμη περίοδο, όπου πάρθηκε η απόφαση από την ελληνική πλευρά για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης με στόχο τον τερματισμό του πολέμου, μέχρι τα συγκλονιστικά γεγονότα που ακολούθησαν την πυρπόλησης της Σμύρνης ως την παραίτηση Κωνσταντίνου. Συγκεκριμένα το ζητούμενο είναι η οπτική των γεγονότων από μια βενιζελική και μια βασιλική εφημερίδα, οι οποίες μάλιστα να προέρχονται από διαφορετικές γωνιές του Ελληνισμού. Γι’ αυτό επιλέχθηκε από τη μία πλευρά ο «Εθνικός Κήρυκας» της Νέας Υόρκης και το «Φως» του Καΐρου. Πρόκειται για μια μελέτη πρωτότυπη που δίνει πρωταγωνιστικό ρόλο στις πρωτογενείς πηγές που έχουν τη δική τους φωνή και δίνουν τη δυνατότητα μιας ενεργής περιδιάβασης στο Χωροχρόνο της Ιστορίας. Επιπλέον υπάρχει παράλληλη τεκμηρίωση και με βιβλιογραφικές αναφορές. Αυτό που προέκυψε από την συστηματική μελέτη του υλικού ήταν το γεγονός ότι οι Έλληνες της Διασποράς δεν έμειναν απαθείς απέναντι στα δραματικά γεγονότα που σημάδεψαν το τέλος του Μικρασιατικού Πολέμου. Κατέγραψαν τον αρνητικό ρόλο των Μεγάλων Δυνάμεων, αποτύπωσαν τις τουρκικές ωμότητες και το δράμα των προσφύγων. Και το πιο σημαντικό, προσπάθησαν να αντιδράσουν έμπρακτα στα τεκτενόμενα, μέσα από συλλαλητήρια αλλά και εράνους για οικονομική στήριξη στους δοκιμαζόμενους αδελφούς τους, οι οποίοι από νοικοκύρηδες βρέθηκαν κυριολεκτικά στο δρόμο «πεινώντες και γυμνητεύοντες». Βέβαια μπήκαν και στη διαδικασία να αναζητήσουν ενόχους για τη φοβερή συμφορά που έπληξε το Μικρασιατικό Ελληνισμό. Αυτό ήταν και το σημείο που δεν συνέπεσαν καθόλου στις εκτιμήσεις τους, αφού η κάθε εφημερίδα επηρεαζόμενη από το κλίμα του Εθνικού Διχασμού, το οποίο είχε φτάσει μέχρι και το Εξωτερικό, έριξε το ανάθεμα στον πολιτικό της αντίπαλο, αθωώνοντας παράλληλα την φίλα προσκείμενη πολιτική της παράταξη.