Oι πρόσφυγες της Καλαμάτας κατά τον Μεσοπόλεμο (1922-1936): H κοινωνική και η πολιτική τους ενσωμάτωση μέσα από τον τοπικό Τύπο

Abstract

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να παρουσιάσει τις μορφές και την εξέλιξη που είχε κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου (1922-1936) η κοινωνική και η πολιτική ενσωμάτωση των προσφύγων που έφτασαν το 1922 και εγκαταστάθηκαν στην πόλη της Καλαμάτας. Χωρίς να αποτελεί μια τυπική προσφυγούπολη, η προσφυγική παρουσία, με τη διόλου αμελητέα αναλογία του 12,4% στον συνολικό πληθυσμό, επηρέασε την πληθυσμιακή, κοινωνική και πολεοδομική εξέλιξη της πόλης. Η συντριπτική πλειονότητα των προσφύγων που έφταναν από τον Σεπτέμβριο του 1922 και ως το 1925 στο λιμάνι της Καλαμάτας επέλεξαν να παραμείνουν στην πόλη, και έτσι αντιμετωπίστηκαν από τους φορείς της αποκατάστασης ως «αστοί». Στην εργασία παρουσιάζεται αναλυτικά, μέσα από τα αλλεπάλληλα δημοσιεύματα των δύο μεγαλύτερων τοπικών εφημερίδων, του Θάρρους και της Σημαίας, η περιπέτεια της αποκατάστασής τους, που αφορά κυρίως την επίλυση του στεγαστικού προβλήματος. Διερευνώνται οι δυσκολίες της υποδοχής και της περίθαλψης το πρώτο διάστημα της άφιξης των προσφύγων, αλλά και της συνύπαρξης με τους γηγενείς στη συνέχεια, οι οποίες κάποτε παίρνουν τη μορφή αντιπαράθεσης στον οικονομικό τομέα. Η δική τους «φωνή» αντηχεί αμυδρά μέσα από τις παρεμβάσεις τους στον τοπικό Τύπο και τη δραστηριότητα των προσφυγικών συλλόγων. Επίσης η παρουσίαση της επαγγελματικής τους απασχόλησης φωτίζει πλευρές της κοινωνικής τους ταυτότητας. Όμως είναι ο χώρος της πολιτικής όπου η παρουσία των προσφύγων επηρεάζει τις πραγματικότητες της Καλαμάτας, μιας πόλης της Παλαιάς Ελλάδας με παγιωμένη φιλοβασιλική, αντιβενιζελική πλειοψηφία. Χωρίς να ανατρέπεται αυτή η πλειοψηφία, με την προσφυγική ψήφο απειλείται. Στις εκλογικές αναμετρήσεις της δεκαετίας του ’20 οι πρόσφυγες της Καλαμάτας υποστηρίζουν σταθερά το Κόμμα των Φιλελευθέρων, αλλά όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα από τις εκλογές του 1932 και εξής σημειώνεται διαρροή ψήφων προς άλλα βενιζελογενή ψηφοδέλτια και την Αριστερά. Στην εργασία παρουσιάζονται διεξοδικά οι πολιτικοί συσχετισμοί σε γενικό και σε τοπικό επίπεδο και οι διακυμάνσεις της προσφυγικής ψήφου σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις του Μεσοπολέμου στην πόλη.