Οι πολιτικές εξελίξεις και η δράση της ΕΟΚΑ Α΄ στην Κύπρο κατά την περίοδο 1955-1959. Η αποτύπωση των γεγονότων στην Ηλειακή Εφημερίδα "Πατρίς"

Abstract

Στην παρούσα εργασία σε πρώτη φάση γίνεται αναφορά στην περίοδο που η Κύπρος ήταν υπό Αγγλική κατοχή και διοίκηση και συγκεκριμένα στις προσπάθειες των Ελληνοκυπρίων με διαδηλώσεις, πολιτική διπλωματία και δημοψήφισμα να εκφράσουν την θέλησή τους για ένωση με την μητέρα Ελλάδα. Οι Ελληνοκύπριοι, διεκδίκησαν την πολιτική τους αυτοδιάθεση και άντλησαν δύναμη και νομιμοποίηση από το δίκαιο του αγώνα τους. Ο διπλωματικός και πολιτικός αγώνας του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, στοχεύοντας στη διεθνοποίηση του Κυπριακού ζητήματος και τη συζήτηση του στα διεθνή πλαίσια του ΟΗΕ, ελπίζοντας ότι έτσι θα εξανάγκαζε τη Μεγάλη Βρετανία, να συζητήσει το πρόβλημα σοβαρά, δεν λειτούργησε. Οι απογοητεύσεις στον πολιτικό τομέα, με την πλήρη άρνηση της Βρετανίας να παραδεχθεί έστω και την ύπαρξη Κυπριακού ζητήματος, με την αδυναμία των εξαρτωμένων από την Αγγλία ελληνικών κυβερνήσεων να επιτύχουν οτιδήποτε και με τα πενιχρά αποτελέσματα των πρώτων συζητήσεων επί του Κυπριακού που έγιναν στους διαδρόμους των Ηνωμένων Εθνών, οδήγησαν στην τελική απόφαση για διεξαγωγή στην Κύπρο του σχεδιαζόμενου ένοπλου αγώνα. Αμέσως, άρχισε σκληρή εργασία για σύσταση μυστικής στρατιωτικής οργάνωσης. Η ΕΟΚΑ οργανώνεται σε ηγετικό αλλά και στρατιωτικό επίπεδο. Δηλαδή, επί τόπου μελέτη των δυνατοτήτων για ένοπλο αγώνα στο νησί, τροφοδοσία σε δύναμη πυρός, στρατολόγηση και εκπαίδευση ανδρών και στελέχωση της οργάνωσης. Έτσι, θα ξεκινήσει και η καταγραφή των γεγονότων από την έναρξη του Αγώνα έως και την λήξη, διαιρεμένη σε τέσσερις φάσεις. Αρχικά τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν από την έναρξη του Αγώνα μέχρι την άφιξη του Harding (1η Απριλίου - 3 Οκτωβρίου 1955), στη συνέχεια, εκείνων από την άφιξη του Harding μέχρι και την εξορία του Αρχιεπισκόπου στις Σεϋχέλλες (3 Οκτωβρίου 1955-9 Μαρτίου 1956), τρίτον από την εξορία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου μέχρι την απελευθέρωσή του από τις Σεϋχέλλες (3 Μαρτίου 1956 - 28 Μαρτίου 1957) και κλείνοντας παρουσιάζονται τα γεγονότα μετά την απελευθέρωση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και των συνεξορίστων του μέχρι την επίσημη λήξη του Αγώνα στις 3 Μαρτίου του 1959. Στη μελέτη, επισημαίνεται η επιβολή της αποικιακής εξουσίας η οποία επέφερε τις έντονες εθνικές διεκδικήσεις. Γίνεται αναφορά στα σκληρά μέτρα που χρησιμοποίησε η βρετανική κυβέρνηση για τη βίαιη καταστολή του εθνικού κινήματος, τις βιαιότητες και τα βασανιστήρια. Φθάνοντας στο τέλος της μελέτης, οδηγούμαστε στα εξής συμπεράσματα. Πρώτον, πως η αμφιταλάντευση της Βρετανίας σχετικά με την αξία της Κύπρου, ιδιαίτερα μετά την απώλεια του Σουέζ οφειλόταν σε οικονομικούς και στρατηγικούς λόγους, που σίγουρα δεν σχετίζονταν μόνο με το πετρέλαιο, αλλά αφορούσαν τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής και την αναχαίτιση του κομμουνιστικού κινδύνου. Και τέλος, πως ο Απελευθερωτικός Αγώνας του ’55-59 ήταν η αντίδραση όλων των Ελληνοκυπρίων που υπερασπιζόμενοι την εθνική τους αποκατάσταση, στράφηκαν με ευθύνη και αυταπάρνηση ενάντια στον αποικιακό-συμφεροντολογικό χαρακτήρα της Μ. Βρετανίας. Μεθοδολογικά, η εργασία στηρίζεται τόσο σε πηγές όσο και σε βιβλιογραφία. Προκειμένου να γίνει πιο κατανοητή όμως η περίοδος αυτή κυρίως από ελληνικής πλευράς δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στο ρεπορτάζ της ιστορικής Ηλειακής εφημερίδας της εποχής "Πατρίς", που αποτελεί την δεύτερη αρχαιότερη καθημερινή εφημερίδα της Ελλάδας, καθιστώντας τη μελέτη άξια από άποψης πρωτοτυπίας και εγκυρότητας.