Θρησκευτική ζωή στην περιοχή της Μάνης κατά τη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Λυμπερόπουλος, Νικόλαος
Ημερομηνία
2019-10Επιβλέπων
Κούζας, ΓεώργιοςΘεματική επικεφαλίδα
Μάνη (Ελλάδα) -- Θρησκεία ; Μάνη (Ελλάδα) -- Θρησκευτική ζωή και έθιμα ; Χριστιανική τέχνη και συμβολισμός -- Ελλάδα -- Μάνη ; Εκκλησιαστική Αρχιτεκτονική -- Ελλάδα -- ΜάνηΛέξεις κλειδιά
Μάνη ; Βυζάντιο ; Θρησκεία ; Θρησκευτικότητα ; Ήθη και έθιμα ; Παράδοση ; Λατρεία ; Κοινωνία ; Λαός ; Ιερείς ; Εορτές ; Πληθυσμοί ; Σλάβοι ; Αρχιτεκτονική ; Τοιχογραφίες ; Επιγραφές ; Πρόσληψη ; Σύνδεση ; Συνέχεια ; Byzantium ; Religion ; Religiosity ; Customs ; Traditions ; Worship ; Society ; People ; Priests ; Festivals ; Populations ; Slavs ; Architecute ; Mural paintings ; Inscriptions ; Recruitment ; Connection ; ContinyityΠερίληψη
Το θέμα της διπλωματικής εργασίας είναι η θρησκευτική ζωή στην περιοχή της Μάνης κατά την Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο. H έρευνα στηρίχθηκε σε βυζαντινές και μεταβυζαντινές πηγές, σε επιστημονικά άρθρα και περιλαμβάνει φιλολογικά, κοινωνιολογικά, λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία. H εργασία αποτελείται από την «Εισαγωγή», πέντε κύρια κεφάλαια με μικρότερα υποκεφάλαια, τα «Συμπεράσματα» και την βιβλιογραφία.
Η «Εισαγωγή» περιλαμβάνει μία προσέγγιση του θέματος με την μεθοδολογία της έρευνας που ακολουθήθηκε, διάφορα ερωτήματα γύρω από την θρησκευτικότητα των Μανιατών και έναν γεωγραφικό και ιστορικό προσδιορισμό του τόπου. Το πρώτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στις σχέσεις επίσημης θρησκείας και λαϊκής θρησκευτικής συμπεριφοράς και πως αυτή διαμορφώθηκε σε σχέση με το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον της Μάνης και την πολεμική νοοτροπία των κατοίκων της. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στο χωρίο του De administrando Imperio του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου. Στο κεφάλαιο αυτό πραγματοποιήθηκε μια ανάλυση ως προς τον εθνικό και θρησκευτικό προσδιορισμό των πληθυσμών, στους οποίους αναφέρεται ο συγγραφέας. Στο τρίτο κεφάλαιο διαχωρίστηκαν οι Βυζαντινές εορτές σε τρεις κατηγορίες (εκκλησιαστικές, κοινωνικές, λαϊκές) και τονίστηκαν τα στοιχεία σύνδεσής τους με την Αρχαιότητα αλλά και τον Νεότερο Ελληνισμό. Το τέταρτο και εκτενέστερο κεφάλαιο αναφέρεται στα βασικά χαρακτηριστικά λατρείας των Μανιατών τα οποία ήταν και συνεχίζουν ακόμα να είναι, η λατρεία των νεκρών, οι οικογενειακοί τάφοι, οι οικογενειακές εκκλησίες και η σχέση συγγένειας-θρησκείας. Το κεφάλαιο εμπλουτίστηκε με αναφορά στα βυζαντινά ταφικά έθιμα, αρκετά από τα οποία συναντούνται στην Μάνη, σε βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ιερείς της Μάνης και σε θρησκευτικές παραδόσεις της περιοχής. Το πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία της Βυζαντινής εκκλησιαστικής τέχνης στην Μάνη τα οποία είναι η Βυζαντινή αρχιτεκτονική, οι Βυζαντινές τοιχογραφίες και οι Βυζαντινές επιγραφές, από τις οποίες αντλήθηκαν χρήσιμες πληροφορίες για την περιοχή. Το τελευταίο μέρος είναι τα «Συμπεράσματα» που είναι και μία σύνοψη της εργασίας.
Περίληψη
The topic of the thesis is the religious life in the region of Mani during the Byzantine and post-Byzantine period. The research was based on Byzantine and post-Byzantine sources and scientific articles. It also includes literary, sociological, folklore and historical evidence. The work consists of the “Introduction, five chapters with sub-chapters, “Conclusions” and Bibliography.
The “Introduction” includes an approach to the subject through the research methology which was followed. It also deals with various questions about the religion of Mani as well as a geographical and historical identification of the place. The first chapter is devoted to the relations between official religion and common religious behavior and how it was shaped in relation to the socio-economic environment of Mani combined with the hostile culture of its inhabitants. The second chapter is based on the passage of De Administrando Imperio by Constantine Porphyrogenitus. It is actually on analysis of the ethnic and religious identification of the population which Porphyrogenitus refers to. In the third chapter, there is a division of the Byzantine Holidays into three categories (ecclesiastical, social and popular). Emphasis is given towards their connection with Antiquity and Modern Hellenism. The fourth chapter, the most extensive one, deals with the basic worship characteristics of the people of Mani that existed in the past and still present nowadays. It deals with the worship of the dead, family tombs, family churches as well as the relation between relationship and religion. The chapter was enriched with reference to Byzantine burial customs, many of which are still practiced today, to Byzantine and post-Byzantine priests of Mani and to the religious tradition of the region. The fifth chapter contains the main elements of Byzantine ecclesiastical art in Mani. These elements are based on Byzantine architecture, Byzantine mural painting and Byzantine inscriptions which have given useful information about the area. “Conclusions”, which is the last part of the thesis, is a summary of the whole work.