The OECD as an arbiter of regulation in early childhood education and care policies: recontextualizations of quality assessment technologies in Greece in times of Austerity
Διδακτορική διατριβή
Συγγραφέας
Καλογεράκης, Παναγιώτης
Ημερομηνία
2018-12Επιβλέπων
Τσατσαρώνη, ΆνναΘεματική επικεφαλίδα
Εκπαίδευση, Προσχολική -- Ευρωπαϊκή Ένωση, Χώρες της ; Εκπαίδευση, Προσχολική -- Ελλάδα ; Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης ; Εκπαίδευση και κράτος -- Ευρωπαϊκή Ένωση, Χώρες της ; Εκπαίδευση και κράτος -- Ελλάδα ; Κοινωνική πολιτική -- Ευρωπαϊκή Ένωση, Χώρες της ; Κοινωνική πολιτική -- ΕλλάδαΠερίληψη
Το πεδίο της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας (ΠΕΦ) υπόκειται σε
διαρκώς μεταβαλλόμενη και εντεινόμενη ρύθμιση εντός και εκτός Ευρώπης σε
μια προσπάθεια να διασφαλιστούν και να ενισχυθούν τα πρότυπα της
ποιότητας. Η εμφατική προτροπή για διασφάλιση της ποιότητας και
αποτελεσματικότητας συμβάλλει στην κυριαρχία των ιδεών που προωθούν τη
στροφή από τους γραφειοκρατικούς προς τους μηχανισμούς της αγοράς. Στην
εποχή που η τυποποίηση αναδεικνύεται σε βασικό μέσο αξιολόγησης του
εκπαιδευτικού έργου, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης
(ΟΟΣΑ) έχει καθιερωθεί ως παγκόσμιος προωθητής των βέλτιστων
πρακτικών και των προτύπων ποιότητας μεταξύ των εθνικών κρατών και των
εκπαιδευτικών τους ιδρυμάτων. Στην παρούσα διατριβή μελετάται η
αναπλαισίωση της έννοιας της ποιότητας - όπως αυτή προωθείται από τον
ΟΟΣΑ - και της αυτονομίας στην ελληνική δημοτική ΠΕΦ. Ειδικότερα
διερευνήθηκαν οι επιδράσεις της οικονομικής κρίσης στη σχετική συζήτηση
καθώς επίσης και οι εξελίξεις των διαδικασιών διακυβέρνησης και ρύθμισης
με πιθανές επιπτώσεις στη μελλοντική κατεύθυνση της ΠΕΦ. Με βάση τη
μελέτη της κριτικής βιβλιογραφίας, την ανάλυση του εργαλείου ρύθμισης του
ΟΟΣΑ για την ΠΕΦ και τα δεδομένα από συνεντεύξεις και ερωτηματολόγια
των υπευθύνων για τη δημοτική προσχολική εκπαίδευση και φροντιδα, η
παρούσα μελέτη δείχνει την αναδυόμενη πολυμορφία όσον αφορά όχι μόνο
τη φύση της ΠΕΦ, αλλά και τις έννοιες της ποιότητας των παρεχόμενων
υπηρεσιών της ΠΕΦ στη χώρα. Πράγματι, ενώ μια από τις μετατοπίσεις των
πολιτικών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ συνίσταται στη μετάθεση της ΠΕΦ στο
«χαρτοφυλάκιο» της εκπαίδευσης, παρατηρούμε προβληματισμούς σχετικά
με την εντατικοποίηση των αναγκών φροντίδας - που προκλήθηκαν από τη
συνεχιζόμενη κρίση. Όσον αφορά την αυτονομία όσων εμπλέκονται στον
σχεδιασμό και την εφαρμογή των εκπαιδευτικών πολιτικών, καταδεικνύεται
μια συνεχής διαπραγμάτευση μεταξύ τοπικών και κεντρικών κρατικών
φορέων, ακριβώς γύρω από τον χώρο στον οποίο οι πρώτοι θα μπορούσαν
να δράσουν αυτόνομα - μια επικάλυψη και ένας ασαφής συνδυασμός
κρατικού ελέγχου και τοπικής αυτονομίας. Επιπλέον, σημαντικό ζήτημα
διακυβέρνησης που προκύπτει από αυτή τη διατριβή είναι η πιθανότητα
ενσωμάτωσης της ΠΕΦ στην υποχρεωτική εκπαίδευση, υπό την αιγίδα του
Υπουργείου Παιδείας, οδηγώντας έτσι σε νέες μορφές δια - κυβέρνησης. Η
έρευνα αυτή δεν εκλαμβάνει την κυρίαρχη ατζέντα του ΟΟΣΑ για την ποιότητα
της ΠΕΦ ως μία δεδομένη πραγματικότητα, αλλά την προσεγγίζει κριτικά ως
παιδαγωγικό μηχανισμό που διαμορφώνει ταυτότητες και ορίζει ποια είναι - ή
ποια πρέπει να είναι - η ποιότητα στην ΠΕΦ.
Περίληψη
The field of early childhood education and care (ECEC) is under variable and
increasing regulation within and without Europe in an effort to guarantee and
enhance quality standards. The urge for quality assurance and efficiency
contributes to the dominance of ideas pushing towards a shift from
bureaucratic to market mechanisms. Since standardization has become
prominent, the Organization for Economic Cooperation and Development
(OECD) has been established as a global promoter of best practices and
quality standards within nation-states and their education institutions. In this
Thesis I unpack the re - contextualization of the OECD's notion of quality and
autonomy in the Greek municipal ECEC. I explored how the period of
economic crisis has affected the relevant debate and influenced the unfolding
of governance and (de) - regulation processes with potential implications on
ECEC's future direction. Drawing on critical literature review, analysis of the
OECD's regulation tool for ECEC and data from interviews and questionnaires
of those responsible for ECEC, the study documents an emerging diversity
regarding not only the nature of ECEC, but also the notion of quality in ECEC
provision in the country. Indeed, while one of the shifts of the EU and the
OECD's policies is to place ECEC in the portfolio of education, we have
evidence of an intensification of care concerns - triggered by the on-going
crisis. In terms of the autonomy of those involved in the design and
implementation of education policies, data suggest that there is a constant
negotiation between local and central state agencies, precisely around the
space, in which the former could act autonomously – an overlapping of state
control and local autonomy. Furthermore, an important governance issue that
arises from this Thesis is the possibility of integrating ECEC provision to
compulsory education, under the Ministry of Education and thus leading to
new forms of government. This research is not taking the OECD's dominant
agenda on ECEC quality as a fixed reality, but rather scrutinizes it as a
pedagogic device that shapes identities and defines what quality in ECEC is -
or should be.