Ευχές και κατάρες στη Βυζαντινή κοινωνία: Οι κοινωνικές και μαγικές λειτουργίες ενός είδους του έντεχνου λαϊκού λόγου
Subject
Ευχές ; Κατάρες ; Βυζαντινή Αυτοκρατορία – ΠολιτισμόςKeywords
Ευχή ; Κατάρα ; Όμηρος ; Τραγωδία ; Τιμωρία ; Δικαιοσύνη ; Υπερφυσικό ; Αρχαιότητα ; Βυζάντιο ; Νεότερος Ελληνισμός ; Wish ; Curse ; Homer ; Tragedy ; Punishment ; Justice ; Supernatural ; Ancient times ; Byzantium ; Modern HellenismAbstract
Η μελέτη αυτή αποτελείται από την εισαγωγή και τέσσερα κεφάλαια. Στην εισαγωγή, αναλύονται έννοιες και δίνονται ορισμοί με χαρακτηριστικά παραδείγματα σχετικά με τις ευχές και τις κατάρες. Το πρώτο κεφάλαιο ξεκινά με τη γέννηση της ευχής και της κατάρας κατά την αρχαιότητα. Θα εστιάσουμε στο πως οι έννοιες παίρνουν μορφή μέσα από τις τραγωδίες και τα ομηρικά έπη. Το δεύτερο κεφάλαιο, το οποίο εστιάζει στο Βυζάντιο, χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος προσδιορίζεται η ευχή ως προσευχή μέσα από το Ευχολόγιο της Εκκλησίας για να ενώσει τον άνθρωπο με τον Θεό. Στο δεύτερο μέρος αναλύονται οι ευχές όπως λέγονταν από τους ίδιους τους Βυζαντινούς. Το τρίτο κεφάλαιο ασχολείται με τις κατάρες. Η κατάρα στη Βυζαντινή κοινωνία και η τιμωρητική σημασία της, ως στοιχείο υπερφυσικό και ταυτόχρονα στοιχείο δικαιοσύνης. Το τέταρτο κεφάλαιο ασχολείται με τη μεταβυζαντινή περίοδο. Οι «Εκλογαί» του Ν. Πολίτη και τα μυθιστορήματα του Α. Παπαδιαμάντη συνεχίζουν το «ταξίδι» της ευχής και της κατάρας. Ένα ταξίδι διαχρονικό με οδηγό την ψυχή του ανθρώπου.
Abstract
This particular journey focuses on wishes and curses. It consists of an introduction and four chapters. In the introduction, concepts and definitions are analyzed and typical examples of wishes and curses are given. The first chapter begins with the birth of wishes and curses in the ancient world. Emphasis is given on how concepts take shape through tragedies and the Homeric epics. The second chapter, which focuses on Byzantium, is divided into two parts. The first part defines “wish” as a prayer through the “Euchologio”, an ecclesiastical book aiming to unite man with God. In the second part, wishes are presented as they were told by the Byzantines themselves in both the private and the public life in the Byzantine Empire. Unique wishes among special events of life as well as among the lives of simple, anonymous people. The third chapter deals with curses. The curse in Byzantine society and its punitive significance. It is examined as an element of supernatural power and at the same time an element of justice. The fourth chapter refers to the post-Byzantine period. The "Eclogai" by N. Politis and the novels by A. Papadiamantis continue the "journey" of this study. A journey through time that guides and rules the soul of man.