Η συμβολή της Δραματικής Τέχνης στην καλλιέργεια της κοινωνικής ικανότητας μαθητών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μια έρευνα δράσης σε μαθητές Δ΄ Δημοτικού.
The contribution of Dramatic Art in the development of elementary school students’ social competence. A case study in fourth grade students.
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Κοτίνη, Ελένη
Ημερομηνία
2021-07Επιβλέπων
Τσιάρας, ΑστέριοςΘεματική επικεφαλίδα
Εκπαιδευτικό δράμα ; Κοινωνική ικανότητα ; Δραματική τέχνη ; Έρευνα δράσης ; Πρωτοβάθμια εκπαίδευσηΛέξεις κλειδιά
Εκπαίδευση ; Κοινωνική ικανότητα ; Δραματική τέχνη ; Ερευνητικός σχεδιασμός μεικτών μεθόδων ; Μαθητές δημοτικού ; Έρευνα δράσηςΠερίληψη
Πρόθεση της μελέτης που ακολουθεί ήταν να διερευνήσει τον θετικό αντίκτυπο εργαστηρίων δραματικής τέχνης στην ανάπτυξη της κοινωνικής ικανότητας μαθητών δημοτικής εκπαίδευσης. Πρόκειται για μια έρευνα δράσης, που διεξήχθη κατά το σχολικό έτος 2020-21, στο 4ο Δημοτικό σχολείο Κορίνθου. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκαν 12 παρεμβάσεις δραματικής τέχνης κατά την περίοδο Ιανουάριου-Μαΐου 2021 . Η ερευνήτρια χρησιμοποίησε ερευνητικό δείγμα ευκολίας, το οποίο περιλάμβανε τα δύο τμήματα της Τετάρτης δημοτικού. Ο συνολικός αριθμός συμμετεχόντων ανήλθε σε 39 μαθητές, 19 στην ομάδα πειράματος και 20 στην ομάδα ελέγχου.
Ακολουθήθηκε η μεικτή ερευνητική μέθοδος, με τη συγκέντρωση ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων. Ως προς την ποσοτική έρευνα χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο αυτό-αναφοράς: πολλαπλής πηγής αξιολόγησης της κοινωνικής ικανότητας των παιδιών (ΠΠΑΚΙ), των Junttila et al. (2006), στην ελληνική εκδοχή των Μαγκώτσιου, Γούδα και Χασάνδρα (Magotsiou, Goudas, & Hasandra, 2006), το οποίο απαντήθηκε από τους μαθητές σε δύο χρόνους, πριν και μετά τις παρεμβάσεις. Η ερευνήτρια επεξεργάστηκε τα δεδομένα που συνέλεξε με το Statistical Package for the Social Science (SPSS). Στην ποιοτική έρευνα εφαρμόστηκε η συμμετοχική παρατήρηση με τη χρήση σημειώσεων πεδίου. Επίσης, διενεργήθηκαν από την ερευνήτρια ημιδομημένες, προσωπικές συνεντεύξεις με εκπαιδευτικούς της πειραματικής ομάδας, ενώ συμπληρωματικά χρησιμοποιήθηκαν γραπτά και υλικά τεκμήρια των μαθητών.
Τα συμπεράσματα της μεικτής έρευνας επιβεβαίωσαν σε μεγάλο βαθμό τον αρχικό σκοπό της μελέτης για τη θετική επίδραση της δραματικής τέχνης στην κοινωνική ικανότητα μαθητών Τετάρτης τάξης δημοτικού σχολείου. Η ποσοτική ανάλυση έδειξε για την πειραματική ομάδα στατιστικά σημαντική αύξηση της ενσυναίσθησης και μείωση της πρόκλησης αναστάτωσης και της οξυθυμίας, ενώ ως προς τη συνεργασία δεν προέκυψε στατιστικά σημαντική διαφορά. Αντίθετα η ποιοτική έρευνα επιβεβαίωσε την πρόοδο της ομάδας πειράματος και ως προς τους τέσσερις παράγοντες του ερωτηματολογίου, εντοπίζοντας βελτίωση και σε άλλους τομείς της κοινωνικής ικανότητας όπως η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης των μαθητών, η ενίσχυση της ομαδικότητας και των φιλικών σχέσεων (και μεταξύ των δύο φύλων) και η καλλιέργεια δεξιοτήτων όπως η ενεργητική ακρόαση και ο διάλογος. Με αυτόν τον τρόπο η παρούσα έρευνα μπορεί να συνδράμει στην ευρύτερη ερευνητική προσπάθεια για τη συνεισφορά της δραματικής τέχνης στην κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Τονίζεται ωστόσο η ανάγκη περαιτέρω ερευνητικών εφαρμογών μεγαλύτερης έκτασης και διάρκειας.
Η εργασία αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στη βιβλιογραφική ανασκόπηση της ανεξάρτητης και της εξαρτημένης μεταβλητής. Πιο συγκεκριμένα προσεγγίζεται εννοιολογικά η κοινωνική ικανότητα και εξετάζεται η δυσκολία υιοθέτησης ενός κοινά αποδεκτού ορισμού, λόγω της πολύπλοκης φύσης της. Στη συνέχεια, αναλύονται οι μέθοδοι και οι τεχνικές αξιολόγησής της, ενώ αναφέρονται παράγοντες που επιδρούν στην ανάπτυξή της, όπως η οικογένεια, οι εκπαιδευτικοί και οι ομάδες συνομηλίκων. Όσον αφορά τη δραματική τέχνη, σημειώνεται η πολυδιάστατη φύση της έννοιας, γίνεται μία ιστορική αναδρομή της πορείας της στον χώρο της εκπαίδευσης, ενώ ακολουθούν τα βασικά χαρακτηριστικά και οι μέθοδοι διδασκαλίας καθώς και η επίδρασή της στην κοινωνική ικανότητα.
Το δεύτερο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στη μεθοδολογία που εφαρμόστηκε. Προσδιορίζονται το ερευνητικό πρόβλημα, ο σκοπός και τα ερευνητικά ερωτήματα. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται η μέθοδος, το ερευνητικό δείγμα καθώς και τα ερευνητικά μέσα συλλογής των στοιχείων: ερωτηματολόγιο αυτοαναφοράς, συμμετοχική παρατήρηση, ημιδομημένες συνεντεύξεις. Ακολουθεί η μέθοδος ανάλυσης των ποσοτικών και των ποιοτικών δεδομένων και το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την περιγραφή της ερευνητικής διαδικασίας και τον σχεδιασμό των ερευνητικών παρεμβάσεων.
Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται η παρουσίαση των αποτελεσμάτων από τη στατιστική ανάλυση των απαντήσεων στα ερωτηματολόγια, καθώς και των ευρημάτων από τις σημειώσεις πεδίου και τις συνεντεύξεις. Στο τέταρτο κεφάλαιο, ακολουθεί η συζήτηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων/ευρημάτων, θέτονται οι ερευνητικοί περιορισμοί και διατυπώνονται προτάσεις για μελλοντικές ερευνητικές προσπάθειες.
Περίληψη
The aim of the following study was to enquire the positive impact of dramatic art workshops on the development of elementary school students’ social competence. It concerns an action research which took place at the 4th Primary School of Corinth during the school year 2020-2021. More specifically, 12 intervening actions of dramatic act realized between January 2021 and May 2021 . The researcher used research convenience sampling, which included two classes of the fourth grade. The total number of the participants amounted to 39 students, 19 from the experimental group and 20 from the control group.
The mixed method research was applied, afterwards, by collecting both quantity and quality information. As far as the quantitative research is concerned the self-reference questionnaire was used, Multisource Assessment of Children Social Competence Scale, MASCS by Junttila et al. (2006), in the Greek version by Magotsiou, Goudas, & Hasandra (2006), which the students filled in before and after the interventions. The researcher analyzed the collected information with the Statistical Package for the Social Science (SPSS). As far as the qualitative research is concerned, participant observation with field notes took place. Moreover, semi-structured, one-to-one interviews were conducted by the researcher with the teachers of the experimental group, while documents and artefacts were used supplementary.
The results of the mixed design research confirmed to a great extent the initial goal of the research concerning the positive impact of dramatic art workshops on the development of fourth grade elementary school students’ social competence. The qualitative analysis showed that the experimental group increased empathy to a significant degree while it decreased provoking disruption and irritability. As far as cooperation is concerned there was no important difference in statistics. On the contrary, the qualitative research confirmed the progress of the experimental group in all four factors of the questionnaire detecting improvement in other sections of social competency like the development of students’ self-esteem and self-confidence, the enhancement of team work and friendly relations (also between both genders) and the development of skills like active listening and dialogue. In this way, the current survey can add to the wider research regarding the contribution of the dramatic art to children’s social development. Nevertheless, it is pointed out that further researching approaches of a wider and longer climax are necessary.
The essay is developed in four chapters. In the beginning, an attempt to analyze the independent and the dependent variable through literary texts has been made. More specifically, the social competence is approached semantically and the difficulty of adopting a commonly accepted definition, due to its complicated nature, is examined. Following, its evaluation methods and techniques are analyzed while there is reference to factors which affect its development, like family, educators and groups of peers. The multidimensional character of the dramatic art is stated through a historical retrospect of its presence in education. The basic characteristics and teaching methods follow along with its impact on the social competence.
A wide reference to the methodology which applied in the research is made in the second chapter. The issue to be researched, the goal of the survey and the exploratory questions, the method which was adopted and the research sampling which was chosen are explained thoroughly. Self-report questionnaires, cooperative observation, semi-structured interviews are the different means which have been implemented throughout the study. Next, the analysis method of the quantitative and the qualitative data follows and the chapter concludes with the description of the research procedure and the scheduling of the investigating interventions.
In the third chapter, the results of the qualitative research which were found from the statistical analysis of the questionnaires responses and the findings of the qualitative research from the field notes and the interviews are presented. In the fourth chapter, a discourse of the research results/findings is made, the limitations of the study are set and suggestions for future research attempts are expressed.