Η επιστήμη της πληροφόρησης ως τομέας σπουδών: Κοινωνικο-πολιτισμικές επιρροές στις εκπαιδευτικές επιλογές και τις διαδρομές των φοιτητών των τμημάτων Βιβλιοθηκονομίας και Πληροφόρησης
Διδακτορική διατριβή
Συγγραφέας
Μονιάρου - Παπακωνσταντίνου, Βαλεντίνη
Ημερομηνία
2009Επιβλέπων
Τσατσαρώνη, ΆνναΘεματική επικεφαλίδα
Πληροφόρηση, Επιστήμη της ; Βιβλιοθηκονομία -- Μελέτη και διδασκαλίαΛέξεις κλειδιά
Επιστήμη της πληροφόρησης ; Βιβλιοθηκονομία ; Πληροφόρηση ; Φοιτητές ; ΕκπαίδευσηΠερίληψη
Στην ερευνητική αυτή μελέτη εξετάζονται οι λόγοι για τους οποίους τα νέα άτομα
επιλέγουν την επιστήμη της πληροφόρηση ς ως τομέα σπουδών και διερευνάται η
εκπαιδευτική τους διαδρομή, στο πλαίσιο των συγκεκριμένων τμημάτων.
Η εργασία υποστηρίζεται από ένα πλέγμα θεωρητικών εννοιών, οι οποίες
διαμο ρφώθηκαν με αναφορά στις θεωρίες του Bourdieu και της συμβολικής
αλληλεπίδρασης και οι οποίες αναδεικνύουν τον κοινωνικό και σύνθετο χαρακτήρα
των εκπαιδευτικών επιλογών. Κομβικής σημασίας είναι η έννοια της εκπαιδευτικής
καριέρας, η οποία παρέχει τη δυνατότητα ενιαίας θεώρησης της επιλογής της
επ ιστήμη ς της πληροφόρησης και της διαδρομής των φοιτητών κατά τη διάρκεια
της φοίτησής τους στα αντίστοιχα τμήματα.
Από μεθοδολογική άποψη, επιλέχθηκε μια διερευνητική προσέγγιση, η οποία
στόχευε στη βαθύτερη κατανόηση των ε κπαιδευτικών επιλογών και του τρόπου με
τον οποίο τα νέα άτομα αποτιμούν καταστάσεις, διαμορφώνουν φιλοδοξίες και
λαμβάνουν αποφάσεις . Για τη συλλογή των δεδομένων της εμπειρικής έρευνας, η
οποία διεξήχθη σε δύο στάδια με τη χρήση ερωτηματολογίου και ημι-δομημένων
συνεντεύξεων και για την επεξεργασία των πληροφοριών αξιοποιήθηκαν τόσο
ποσοτικές όσο και ποιοτικές μέθοδοι και τεχνικές . Η εξέταση των ποσοτικών
στοιχείων με ποιοτικές παραμέτρους και οι θ εω ρητικές μας αφετηρίες οδήγησαν
στην κατασκευή αναλυτικών εργαλείων όπως ο Δείκτης Εκπαιδευτικής Πορείας
και ο Δείκτης Απόκλισης που βοήθησαν σημαντικά στον προσδιορισμό, την
κατανόηση των εσωτερικών διαφοροποιήσεων του δείγματος και την ερμηνεία των
ε κπαιδευτικών τους επιλογών . Η ανάπτυξη τρόπων οργάνωσης των δεδομένων
αλλά και η συνεχής μετακίνηση από τις θεωρητικές έννοιες στο εμπειρικό υλικό
επέτρεψαν περιγραφές, οι οποίες ανέδειξαν τη συνθετότητα των επιλογών και των
εκπαιδευτικών διαδρομών, ως κοινωνικών διαδικασιών.
Στα κυριότερα ευρήματα της έρευνας περιλαμβάνονται η σύνδεση που
διαπιστώθηκε μεταξύ ομάδων του δείγματος, που διαφοροποιούνται ως προς τα
κοινωνικά τους χαρακτηριστικά, και των εικόνων από τις οποίες ελκύονται οι
φοιτητές στην επιλογή της επιστήμης της πληροφόρησης. Σημαντικά είναι, επίσης,
τα ευρήματα που αφορούν τους τρόπους με τους οποίους τα νέα άτομα
επαναπροσδιορίζουν συνεχώς τη θέση τους στο πεδίο της πληροφόρησης , μέσω
διαδικασιών διαπραγμάτευσης του νοήματος, καθώς και τα συμβολικά μέσα που χρησιμοποιούν προκειμένου να αξιοδοτήσουν το αντικείμενο που μελετούν. Στην
εργασία αναδείχθηκαν οι μετασχηματισμοί που επήλθαν στις απόψεις των
φοιτητών, σε σχέση με το αντικείμενο των σπουδών τους και τις διαδρομές που
σχεδιάζουν, οι οποίες συναρτώνται με τη δυνατότητά τους να κεφαλαιοποιούν τους
πόρους που διαθέτουν, σε σχέση και με το habitus των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Σημαντική είναι, τέλος, η διαπίστωση ότι τα τμήματα Βιβλιοθηκονομίας και
Πληροφόρησης, στο σύνολό τους, τείνουν να προωθούν αξίες που συνδέονται
περισσότερο με το επάγγελμα παρά με την επιστήμη, αναπαράγοντας ισχυρές
επαγγελματικές ταυτότητες. Το στοιχείο αυτό φαίνεται να ασκεί διαφοροποιητική
επίδραση στις διαδρομές και τις ευκαιρίες των φοιτητών, αντίστοιχη με τα
κοινωνικά τους χαρακτηριστικά.
Συνολικά, στην εργασία αυτή τεκμηριώνεται η άποψη ότι ατομικοί,
οικογενειακοί, κοινωνικοί και ιδρυματικοί παράγοντες καθώς και ο τρόπος με τον
οποίο τα νέα άτομα διαχειρίζονται τυχαία γεγονότα και κοινωνικές και προσωπικές
σχέσεις ασκούν επίδραση στην επιλογή της επιστήμης της πληροφόρησης,
διευκολύνουν ή δυσχεραίνουν την πορεία τους και επενεργούν στη συγκρότηση
της παιδαγωγικής τους ταυτότητας στο πλαίσιο του συγκεκριμένου γνωστικού
τομέα.
Περίληψη
This research study explores the reasons why young people have chosen Library
and Information Science as a field of study, and traces their education career,
within the existing higher education departments ίη Greece.
The study is supported by concepts drawn from the theories of Bourdieu and
symbolic interaction, which help to reveal the social and complex character of
young people ' s educational choices. Α core concept in this work is that of
educational career, providing the possibility for theorizing ίη integrated way
students' LIS choice and their educational trajectories.
The methodological approach adopted ίη the study aimed at a deeper
understanding of educational choices and the ways young people perceive
situations, form their ambit ions and make decisions and plans. The study was
conducted ίη two stages, the data was collected through a questionnaire and semi
structured interviews and the analyses relied οη quantitative and qualitative
method s and techniques. The effort to examine qualitative dimensions ίη the
quantitative data and the conceptual resources used in the study have lead to the
construction of analytica] tools such as the Educational Career Index and the
Divergence Index, which assisted us in identifying the internal differentiation of the
sample of students and ίη interpreting of their educational choices . Developing
ways for organizing data, and the constant interrogation σf data through the
theoretical concepts and the reverse have helped to reveal the complexity of
educational choices and trajectories as a social process.
The main findings of the study include the association observed between the
sample's grouping, each group of students having distinctive social characteristics,
and the reasons attracting them to Library and Information science. Other important
findings refer to the ways young persons use in their effort to re-define their
position in the information field through negotiation of the meanings they attribute
to their experiences in the new social reality they are located; as well as the ways
they exploit symbolic resources ίη order to attribute value to their field of study.
Furthermore , it was possible to reveal in the study , the transformations in the
students ' perceptions of their fie\d of study, and the trajectories they plan , which
are dependent οn their possibilities to capitalize on the available resources, relative
also to the in stitutional habitιι s of the department in which they study. Interesting also was the finding that the LIS departments, despite their constant negotiation
between the scientific and vocational orientation, tend to transmit values which
relate more to the profession than to science, thus reproducing powerful
professional identities . Regarding this finding, one can only speculate that the
influence this fact exerts ο η stιι dents ' trajectories and their educational chances may
differ according to their social c haracteristics.
The above suggest that individual, family, social and institutional factors, as
well as the way young people cope wit]1 contingencies, and with social and
personal relations are all important, influencing students' choice of LIS ; facilitating
or impeding their trajectories within higher education institutions; and acting upon
the construction of their pedagogic identities.
Αριθμός σελίδων
430 σελ.Σχολή
Σχολή Κοινωνικών ΕπιστημώνΑκαδημαϊκό Τμήμα
Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής ΠολιτικήςΓλώσσα
ΕλληνικάΠεριγραφή
Αριθμός Εισαγωγής: 009138Οι παρακάτω άδειες σχετίζονται με αυτό το τεκμήριο: