Δημοκρατία και κράτος δικαίου στα Δυτικά Βαλκάνια. Η περίπτωση της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας.
Democracy and the rule of law in the Western Balkans. The case of the Albania and Nothern Macedonia.
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Author
Δημητρέσσας, Θεοφάνης
Date
2021-11Advisor
Τζιφάκης, ΝικόλαοςSubject
Κράτος δικαίου ; Βόρεια Μακεδονία--Σχέσεις--Ευρωπαϊκή Ένωση, Χώρες της ; Αλβανία--Σχέσεις--Ευρωπαϊκή Ένωση, Χώρες τηςKeywords
Κράτος δικαίου ; Αιρεσιμότητα ; Αλβανία ; Βόρεια Μακεδονία ; Ευρωπαϊκή ΈνωσηAbstract
Το 2003 η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε σαφές, με δηλώσεις της, ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων είναι στη Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαδικασία της ένταξης αποδείχθηκε μακροχρόνια και επίπονη για τα κράτη αυτά, καθώς έπρεπε να πληρούν τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια ένταξης, που ορίζει το κοινοτικό ευρωπαϊκό πλαίσιο, ειδικότερα όσον αφορά το κράτος δικαίου και τη θέσπιση σταθερών θεσμών, από τις χώρες αυτές, που να εγγυώνται την ορθή λειτουργία του.
Στην περίπτωση της Αλβανίας, η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί πρωταρχικό της στόχο. Στη διαδικασία όμως αυτή, η Αλβανία έπρεπε να αντιμετωπίσει πληθώρα προβλημάτων και παθογενειών, απομεινάρια του κομμουνιστικού της παρελθόντος. Έπρεπε να αντιμετωπίσει με αποφασιστικότητα προβλήματα που σχετίζονταν με κρατική διαφθορά, την έλλειψη δικαστικής ανεξαρτησίας και πολιτικού διαλόγου. Η χώρα κατάφερε να κάνει σημαντικά βήματα προόδου κατά την τελευταία δεκαετία, ωστόσο εκκρεμούν ζητήματα που αφορούν στην πλήρη εκλογική μεταρρύθμιση, σύμφωνα με τις συστάσεις που έχουν δοθεί από τον «Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη» (ΟΑΣΕ) και συγκεκριμένα από το «Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», και να εξασφαλιστεί ότι η Αλβανία θα συνεχίσει την εφαρμογή της δικαστικής μεταρρύθμισης. Επίσης, η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει τον αγώνα που έχει ξεκινήσει για την καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2021).
Στην περίπτωση της Βόρειας Μακεδονίας, η χώρα - φτάνοντας στα όρια του εμφυλίου το 2001 και μετά τη θέσπιση της Συμφωνίας της Οχρίδας (2001) - έχει κάνει σταθερά και αποφασιστικά βήματα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, τη μείωση της εθνικιστικής ρητορικής και την προώθηση των δικαιωμάτων της αλβανικής κοινότητας. Ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, η Βόρεια Μακεδονία, παρά τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση που σημειώθηκε επί κυβέρνησης Γκρούεφσκι, προσπάθησε να κάνει το κράτος δικαίου πράξη, ιδίως μετά την υπογραφή της Συμφωνίας του Przino (Ιούνιος/Ιούλιος 2015) και την εκλογή το 2016 του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ζόραν Ζάεφ στην πρωθυπουργία. Επι πρωθυπουργίας του Ζόραν Ζάεφ, λοιπόν, έγινε πρακτική εφαρμογή της συμφωνίας της Οχρίδας, και μέσω της Συμφωνίας του Przino, η χώρα προχώρησε στην πρακτική εφαρμογή των κανόνων του κράτους δικαίου. Αποκορύφωμα της κυβέρνησης Ζόραν Ζάεφ αποτέλεσε η υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών (Ιούλιος 2018), η οποία οδήγησε στην περαιτέρω αναγνώριση και εδραίωση της χώρας, ανοίγοντας το δρόμο της ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Abstract
In 2003, the European Union declared that the countries of the Western Balkans were candidates for membership. The accession process has proved to be long and arduous for these countries, dependent on the acquis communautaire and other European requirements. The rule of law, moreover, requires the establishment of stable institutions by the countries of the Western Balkans, which guarantee their functioning.
In the case of Albania, its accession to the European Union is its primary goal. In the process, however, Albania had to deal with a multitude of problems and pathogens, remnants of its communist past. He had to deal decisively with problems related to state corruption, lack of judicial independence and political dialogue. The country has made significant strides over the last decade, but issues related to comprehensive electoral reform remain, according to recommendations from the Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE) and the OSCE in particular. "Office for Democratic Institutions and Human Rights" and to ensure that Albania continues to implement judicial reform. The country should also continue the fight it has started against corruption and organized crime (European Council, 2021).
In the case of Northern Macedonia, the country - reaching the brink of civil war in 2001 and following the adoption of the Ohrid Agreement (2001) - has taken firm and decisive steps to tackle corruption, reduce nationalist rhetoric and promote rights of the Albanian community. Especially in the last decade, Northern Macedonia, despite the democratic setback under Gruevski’s government, has tried to enforce the rule of law, especially after the signing of the Przino Agreement (June / July 2015) and the 2016 election of its chief of staff. Under Zoran Zaef as prime minister, the Ohrid Agreement was put into practice, and through the Przino Agreement, the country began to implement the rule of law. The culmination of Zaef”s government was the signing of the Prespa Agreement (July 2018), which led to the further recognition and consolidation of the country, paving the way for its accession to the European Union. Northern Macedonia, reaching the edge of civil war in 2001 and following the Ohrid Agreement (2001) has taken serious and decisive steps, in order to fight corruption, reduce nationalist rhetoric and promote the rights of the Albanian community. Especially, in the last decade, the country - despite the democratic setback under Gruevski’s government - has tried to enforce the Rule of Law, especially after the signing of the Przino Agreement (June/July 2015), which culminated in the consolidation of the country with the signing of the Prespa Treaty (July 2018).