Διερεύνηση πολυφαρμακίας σε ασθενείς με καρδιολογικά νοσήματα: η περίπτωση του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών.
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Author
Βεσκούκης, Νικόλαος
Date
2022Advisor
Κοντούλη-Γείτονα, ΜαρίαSubject
Καρδιά -- Ασθένειες -- Περιπτωσιολογικές μελέτες ; Καρδιά -- Θεραπείες -- Περιπτωσιολογικές μελέτες ; Πολυφαρμακία -- Περιπτωσιολογικές μελέτες ; Φαρμακευτική πολιτική -- Ελλάδα -- Περιπτωσιολογικές μελέτεςKeywords
Πολυφαρμακία ; Καρδιακή ανεπάρκεια ; Συμμόρφωση ; Polypharmacy ; Heart failure ; ComplianceAbstract
Εισαγωγή: Η πολυφαρμακία θεωρείται μια σημαντική και αυξανόμενη πρόκληση
για τη σύγχρονη κλινική πρακτική, προσελκύοντας το ενδιαφέρον από κλινικούς
ιατρούς, συντάκτες κατευθυντήριων γραμμών και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής
υγείας. Η συνταγογράφηση πολλαπλών φαρμάκων ή η πολυφαρμακία, είναι
ολοένα και πιο συχνή στην κλινική πράξη, ιδιαίτερα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας
(ηλικίας ≥65 ετών). Αυτό πιθανότατα οφείλεται σε πολλούς παράγοντες,
συμπεριλαμβανομένης της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και της επακόλουθης
αύξησης του επιπολασμού της πολυνοσηρότητας, καθώς και της αυξημένης
διαθεσιμότητας αποτελεσματικών φαρμακευτικών θεραπειών και
κατευθυντήριων οδηγιών συνταγογράφησης που υποστηρίζουν τη χρήση
περισσότερων του ενός φαρμάκου για την πρόληψη και τη διαχείριση διαφόρων
καταστάσεων υγείας.
Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση
των επιπέδων πολυφαρμακίας ασθενών με καρδιολογικά νοσήματα οι οποίοι
επισκέφθηκαν τα εξωτερικά καρδιολογικά ιατρεία του Πανεπιστημιακού Γενικού
Νοσοκομείου Πατρών «Παναγία η Βοήθεια».
Υλικό – Μέθοδος: Η έρευνα υλοποιήθηκε στους καρδιαγγειακούς ασθενείς που
επισκέφθηκαν τα εξωτερικά καρδιολογικά ιατρεία του Πανεπιστημιακού Γενικού
Νοσοκομείου Πατρών «Παναγία η Βοήθεια». Η μελέτη διήρκησε από το Μάϊο έως
και τον Οκτώβριο του 2021. Η μέθοδος δειγματοληψίας της μελέτης ήταν απλή
τυχαία δειγματοληψία. Οι καρδιολογικοί ασθενείς που τελικά συμμετείχαν στη
μελέτη ήταν 120 ασθενείς, ορίζοντας το βαθμό ανταπόκρισης στο 80%. Για τη
διεξαγωγή της μελέτης χρησιμοποιήθηκε ως ερευνητικό εργαλείο η διανομή του
ερωτηματολογίου. Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το
στατιστικό πρόγραμμα S.P.S.S. 25
Αποτελέσματα: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης, το
56,7%, των ασθενών λαμβάνουν περισσότερο από 5 φάρμακα ημερησίως και
διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς συμμορφώνονται στις οδηγίες του ιατρού (95%) για
τη σωστή λήψη των φαρμάκων της θεραπευτικής τους αγωγής. Σχετικά με το
ύψος και το βάρος σώματος του δείγματος της μελέτης βρέθηκε η μέση τιμή
(Mean) του ύψους να είναι 1,7380cm και του βάρους 70,20Kgr. Το 43,3% του
2
δείγματος λαμβάνει <4 φάρμακα ημερησίως και το 56,7% λαμβάνει >5 φάρμακα
ημερησίως, οι οποίοι αποτελούν τους ασθενείς με πολυφαρμακία. Σχετικά με το
εάν έχουν γενικό/οικογενειακό ιατρό ή παθολόγο που παρακολουθεί όλα τα
προβλήματα υγείας τους, το 73,3%, έχει οικογενειακό ιατρό. Ακόμα, το 83,3%
απάντησε ότι ενημερώνει γενικά τον ιατρός του για τις ανεπιθύμητες ενέργειες
των φαρμάκων. Σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες που είχαν από τα φάρμακα
που λάμβαναν τους τελευταίους 6 μήνες μόλις το16,7% απάντησε θετικά.
Επιπλέον, οι μισοί ασθενείς δήλωσαν ότι έχουν ζητήσει από τον ιατρό τους να
τους συνταγογραφεί φάρμακα που δεν τους συστήνει ο ίδιος. Αναφορικά με τη
συμμόρφωση των ασθενών στην θεραπευτική αγωγή, φάνηκε ότι 9 στους 10
ήταν πλήρως συμμορφωμένοι, 95% του δείγματος της μελέτης. Στις συσχετίσεις
ανάμεσα στην πολυφαρμακία με τα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά
φάνηκε η σχέση με την ηλικία καθώς όσο αυξάνεται η ηλικία των ασθενών
αυξάνεται και η πολυφαρμακία αυτών.
Συμπεράσματα: 56,7% των καρδιολογικών ασθενών ελάμβαναν περισσότερα
από 5 φάρμακα ημερησίως και συνεπώς παρατηρείται το φαινόμενο της
πολυφαρμακίας. Ακόμα, οι ασθενείς φάνηκε να συμμορφώνονται στις οδηγίες του
ιατρού (95%) για τη σωστή λήψη των φαρμάκων της θεραπευτικής τους αγωγής.
Η πολυφαρμακία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη τόσο με τη συμμόρφωση του
ασθενούς όσο και με τη σχέση εμπιστοσύνης ιατρού και ασθενή. Διαπιστώθηκε
πρόθεση συμμόρφωσης των ασθενών στη διατροφή και άσκηση καθώς αυτοί
αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την ομαλή έκβαση της καρδιολογικής
νόσου. Επίσης οι συν νοσηρότητες φαίνεται να μην επιδρούν στην
πολυφαρμακία καθώς το 60% του δείγματος δεν είχε άλλες χρόνιες ασθένειες.
Abstract
Introduction: Multipharmacy is considered a significant and growing challenge
for modern clinical practice, attracting interest from clinicians, guideline authors
and health policy makers. Prescribing multiple drugs, or multidrugs, is
increasingly common in clinical practice, especially in older people (≥65 years of
age). This is most likely due to several factors, including increased life expectancy
and the consequent increase in the prevalence of multidrugs, as well as the
increased availability of effective drug therapies and prescribing guidelines that
support the use of more than one drug for health.
Aim: The purpose of this dissertation is to investigate the levels of polypharmacy
of patients with cardiac diseases who visited the outpatient clinics of the
University General Hospital of Patras "Panagia i Voithia".
Material - Method: The research was carried out on the cardiovascular patients
who visited the outpatient cardiology clinics of the University General Hospital of
Patras "Panagia i Voithia". The study lasted from May to October 2021. The
sampling method of the study was simple random sampling. The cardiac patients
who eventually participated in the study were 120 patients, setting the response
rate at 80%. The distribution of the questionnaire was used as a research tool for
conducting the study. The statistical program S.P.S.S. was used for data
analysis. 25
Results: According to the results of the present study, 56.7% of patients receive
more than 5 medications per day and it was found that patients comply with the
doctor's instructions (95%) to take the correct medication for their treatment.
Regarding the height and body weight of the study sample, the average value
(Mean) of height was 1.7380cm and weight 70.20Kgr was found. 43.3% of the
sample take <4 medicines daily and 56.7% take> 5 medicines daily, which are
patients with polypharmacy. Regarding whether they have a general practitioner
or a physician who monitors all their health problems, 73.3% have a family doctor.
Still, 83.3% answered that they generally inform their doctor about the side effects
of the drugs. Regarding the side effects they had from the drugs they took in the
last 6 months, only 16.7% answered positively. In addition, half of the patients
stated that they had asked their doctor to prescribe medication that he did not
4
recommend. Regarding patients' compliance with the treatment, it appeared that
9 out of 10 were fully compliant, 95% of the study sample. In the correlations
between polypharmacy with socio-demographic characteristics, the relationship
with age was as the age of the patients increases, so does their polypharmacy.
Conclusions: 56.7% of cardiac patients were receiving more than 5 drugs per
day and therefore the phenomenon of polypharmacy is observed. Still, patients
appeared to follow the doctor's instructions (95%) to take their medication
correctly. Polypharmacy is inextricably linked to both patient compliance and the
physician-patient relationship. Patients' intention to adhere to diet and exercise
was found to be determinants of the smooth outcome of heart disease. Also, comorbidities do not seem to affect polypharmacy as 60% of the sample had no other chronic diseases.