Φοροδιαφυγή-Φοροαποφυγή-Παραοικονομία στην Ελλάδα και η εξέλιξη αυτών των φαινομένων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19
Tax evasion-Tax avoidance-Shadow economy in Greece and the evolution of these phenomena during the COVID-19 pandemic
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Σωτηροπούλου, Στεφανία - Δήμητρα
Ημερομηνία
2024-03-12Επιβλέπων
Γιαννόπουλος, ΒασίλειοςΘεματική επικεφαλίδα
Φορολογία -- Δικαιο και νομοθεσία -- Ελλάδα ; Φόρος εισοδήματος ; Φοροδιαφυγή -- Ελλάδα ; Οικονομικό έγκλημα ; COVID 19 -- Πανδημία, 2020Λέξεις κλειδιά
Φοροδιαφυγή ; Φοροαποφυγή ; Παραοϊκονομία ; COVID-19 ; Tax evasion ; Tax avoidance ; Shadow economyΠερίληψη
Η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή και η παραοικονομία αποτελούν τους τρεις τρόπους με τους οποίους οι φορολογούμενοι μιας χώρας μπορούν να εξαπατήσουν τις αρχές με σκοπό να περιορίσουν ή και να αποφύγουν πλήρως την φορολόγησή τους. Τα τρία φαινόμενα παρουσιάζουν ουσιαστικές διαφορές αλλά με κοινό αποτέλεσμα τη μείωση των εσόδων του κράτους. Για το λόγο αυτό αντιμετωπίζονται αρνητικά από την κοινωνία και το κράτος, ωστόσο κάποιοι εντοπίζουν και θετικά αποτελέσματα από την ύπαρξή τους.
Η παρούσα έρευνα έγινε με σκοπό να εντοπίσει τα αίτια αυτών των φαινομένων στη χώρα μας, δίνοντας έμφαση στις περιόδους κρίσεων όπως αυτής της υγειονομικής κρίσης που έπληξε τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά όλο τον πλανήτη.
Εξετάζοντας το φορολογικό σύστημα της Ελλάδας από την ίδρυση του ελληνικού κράτους έως σήμερα συμπεραίνουμε τόσο την διαχρονική αστάθεια του συστήματος όσο και την υπέρμετρη και σε πολλές περιπτώσεις άδικη φορολόγηση. Τα αποτελέσματα αυτά σε συνδυασμό με την εμπειρική έρευνα που πραγματοποιήθηκε για τους σκοπούς της παρούσας εργασίας έρχονται να επιβεβαιώσουν και να εμπλουτίσουν την ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία καταλήγοντας πως οι βασικοί παράγοντες που οδηγούν τους πολίτες στο οικονομικό ‘’έγκλημα’’ είναι η πολυπλοκότητα της νομοθεσίας, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές, το συνεχώς μεταβαλλόμενο φορολογικό σύστημα, η ατιμωρησία και η έλλειψη επιχειρηματικής ηθικής.
Διαπιστώθηκε πως κατά την πανδημία η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία παρουσίασαν μεγάλη έξαρση κι αυτό ήταν αναμενόμενο καθώς είναι γνωστό πως σε κάθε κρίση επικρατεί χάος το οποίο συνοδεύεται από ανασφάλεια και τρωτά σημεία που πολλοί βρίσκουν την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν.
Η έρευνα που αποτελείται από 29 ερωτήσεις, πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά και επεκτάθηκε σχεδόν σε όλη την επικράτεια της χώρας συγκεντρώνοντας απαντήσεις από 104 φορολογούμενους πολίτες.
Περίληψη
Tax evasion, tax avoidance, and shadow economy are the three ways through which taxpayers of a country can deceive authorities in order to limit or completely avoid their taxation. These three phenomena present significant differences but with the common result of reducing the state's revenues. For this reason, they are perceived negatively by society and the state, although some identify positive outcomes from their existence. The present research was conducted to identify the causes of these phenomena in our country, emphasizing periods of crises such as the recent health crisis that has affected both socially and economically the entire planet. Examining Greece's tax system from the establishment of the Greek state until today, we conclude both the perennial instability of the system and the excessive and often unfair taxation. These findings, combined with the empirical research conducted for the purposes of this work, confirm and enrich the existing literature, concluding that the main factors leading citizens to economic 'crime' are the complexity of legislation, high tax rates, the constantly changing tax system, impunity, and lack of business ethics. During the pandemic, it was observed that tax evasion and the shadow economy experienced a significant surge, which was expected as it is known that every crisis is accompanied by chaos, insecurity, and vulnerabilities that many exploit as an opportunity. The research, consisting of 29 questions, was conducted online and extended almost nationwide, gathering responses from 104 taxpayers.