Το Βυζάντιο από το 1940 έως και σήμερα μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης: Η περίοδος από τις Σταυροφορίες ως την άλωση του 1453
Θεματική επικεφαλίδα
Βυζαντινή Αυτοκρατορία -- Ιστορία -- Μελέτη και διδασκαλία (Πρωτοβάθμια) -- Ελλάδα ; Βυζαντινή Αυτοκρατορία -- Ιστορία -- Μελέτη και διδασκαλία (Πρωτοβάθμια) -- Ελλάδα -- Ιστορία -- 20ός αιώνας ; Βυζαντινή Αυτοκρατορία -- Ιστορία -- Μελέτη και διδασκαλία (Πρωτοβάθμια) -- Ελλάδα -- Ιστορία -- 21ος αιώνας ; Εθνικισμός και ιστοριογραφία -- Ελλάδα ; Εθνικά χαρακτηριστικά, Ελληνικά -- Μελέτη και διδασκαλία, Πρωτοβάθμια -- Ελλάδα ; Άλλος (Φιλοσοφία) -- Ελλάδα -- Ιστορία ; Ελλάδα -- Ιστορία -- Σχολικά Βιβλία -- ΙστορίαΛέξεις κλειδιά
Βυζάντιο ; Σχολικά Εγχειρίδια ; Σχολική Ιστορία ; Δημοτικό ; Πρωτοβάθμια ; "Εθνικός εαυτός" ; "Εθνικός άλλος" ; Byzantine ; Textbooks ; School History ; Elementary ; Primary ; "National self" ; "Νational other"Περίληψη
Η παρούσα μελέτη εξέτασε τα ελληνικά σχολικά εγχειρίδια του μαθήματος της Ιστορίας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση από το 1940 μέχρι και σήμερα. Πιο συγκεκριμένα, ερευνήθηκε η βυζαντινή περίοδος και ειδικότερα η περίοδος από τις σταυροφορίες μέχρι και την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1453. Σκοπός ήταν να αναδειχθεί το πώς παρουσιάζεται ο «εθνικός εαυτός», κυρίως μέσα από τους βυζαντινούς βασιλείς, καθώς και πώς προβάλλονται οι «εθνικοί άλλοι», όπως οι Σελτζούκοι Τούρκοι, οι Δυτικοί και οι Οθωμανοί Τούρκοι, οι οποίοι με τις επιθέσεις τους αποτέλεσαν κίνδυνο για το Βυζάντιο. Εστίαση έγινε στην εικονογράφηση των εγχειριδίων, στη χρήση των πηγών και γενικότερα στην παρουσίαση και αποσιώπηση γεγονότων και περιόδων. Λαμβάνοντας υπόψη πως η σχολική ιστορία αποτελεί ένα μέσο διάδοσης μηνυμάτων, ανάλογα με τις τρέχουσες πολιτικές σκοπιμότητες, διαπιστώθηκε πως ο «εαυτός» και οι «άλλοι» δεν παρουσιάζονται με τον ίδιο τρόπο σε όλη τη διάρκεια της περιόδου που εξετάστηκε και πως υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις στην παρουσίαση γεγονότων και περιόδων. Τα μεταπολεμικά εγχειρίδια μέχρι και αυτά της δικτατορίας έχουν θετικιστικό προσανατολισμό, έχοντας ως στόχο την ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας, χρησιμοποιώντας έντονους αρνητικούς χαρακτηρισμούς για τους «άλλους» και εξυψώνοντας τον «εαυτό» μέσα από την προβολή των αρετών και των κατορθωμάτων τους. Από τη μεταπολίτευση και έπειτα υπάρχει στροφή σε επίπεδο φρασεολογίας καθώς αυτή είναι πιο ήπια, κάνοντας οι συγγραφείς μια προσπάθεια να εντάξουν κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές παραμέτρους στην αφήγησή τους, βασιζόμενοι στις οδηγίες της Ε.Ε. και τις ανάγκες της νέας παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας. Ωστόσο, φαίνεται πως αυτή προσπάθεια δεν επιτυγχάνεται απολύτως και πως οι συγγραφείς μέχρι και σήμερα προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην παραδοσιακή εθνοκεντρική αφήγηση και στη νέα παγκόσμια ιστορική δυναμική.
Περίληψη
Τhe present study examined the Greek textbooks of the History course in primary education from 1940 until today. More specifically, the Byzantine period was investigated, and in particular the period from the Crusades to the Fall of Constantinople by the Ottoman Turks in 1453. The aim was to show how the "national self" is presented, mainly through the Byzantine kings, as well as how the "national others" are projected, such as the Seljuk Turks, the West and the Ottoman Turks, who with their attacks posed a threat to Byzantium. The focus was on the illustration of the textbooks, the use of the written sources and more generally on the presentation and concealment of events and periods. Considering that school history is a means of disseminating messages, depending on current political expediencies, it was found that the "self" and the "others" are not presented in the same way throughout the period examined and that there are some differences in presentation of events and periods. The post-war textbooks up to those of the dictatorship have a positivist orientation, aiming at strengthening the national identity, using strong negative characterizations for the "others" and elevating the "self" through the display of their virtues and achievements. From the post-colonial period onwards, there has been a shift in the level of phraseology as this is milder, with the authors trying to integrate social, economic and cultural parameters into their narrative, based on EU directives and the needs of the new globalized reality. However, it seems that this effort is not completely successful and that the authors still try to balance between the traditional ethnocentric narrative and the new world historical dynamics.
Αριθμός σελίδων
98Σχολή
Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών ΣπουδώνΑκαδημαϊκό Τμήμα
Τμήμα ΦιλολογίαςΤίτλος Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών
Βυζαντινός Κόσμος: η σχέση του με την Αρχαιότητα και τον Νεότερο ΕλληνισμόΓλώσσα
ΕλληνικάΣυλλογή
Εκτός από όπου επισημαίνεται κάτι διαφορετικό, το τεκμήριο διανέμεται με την ακόλουθη άδεια:
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα