Άγχος και Επαγγελματίες Υγείας κατά την πανδημία covid-19. Η περίπτωση της ΜΕΘ ενός Δημόσιου Νοσοκομείου

Abstract

Εισαγωγή: Το άγχος αποτελεί μια φυσιολογική ψυχική και σωματική αντίδραση σε ένα περιβαλλοντικό ερέθισμα. Αναφορικά με τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, οι βιβλιογραφικές πηγές αναφέρουν ότι τόσο οι ιατροί όσο και οι νοσηλευτές συγκαταλέγονται στα επαγγέλματα που εκτίθενται σε μεγαλύτερο βαθμό σε στρεσογόνους παράγοντες, με αποτέλεσμα την εμφάνιση χρόνιου άγχους. Λόγω της πανδημίας COVID-19, οι επαγγελματίες υγείας οι οποίοι/ες εργάζονται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας που νοσηλεύονται ασθενείς με COVID-19, στα Δημόσια Νοσοκομεία της χώρας μας, βάσει της φύσεως της εργασίας τους αντιμετωπίζουν απαιτητικές εργασιακές συνθήκες και εκτίθενται σε στρεσογόνους παράγοντες, όπως είναι η διαχείριση ασθενών θετικών στην COVID-19 και οι νέες συνθήκες που καλούνται να προσαρμοστούν, κάτι που πιθανά να έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθούν τα επίπεδα άγχους που βιώνουν. Κύριος σκοπός της παρούσας ερευνητικής εργασίας ήταν να αξιολογηθεί η επίδραση της επαγγελματικής έκθεσης, στα επίπεδα άγχους των επαγγελματιών υγείας εργαζόμενων στις ΜΕΘ που νοσηλεύονται ασθενείς με COVID-19, σε Ελληνικό Δημόσιο Νοσοκομείο κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Mέθοδος: Στην παρούσα ερευνητική μελέτη συμμετείχαν εθελοντικά 41 [Φύλο: 6 Άνδρες και 35 Γυναίκες, Ηλικίας (M.O. ± T.A.): 36,4 ± 9,5 ετών] επαγγελματίες υγείας τριών διαφορετικών ειδικοτήτων (26 Νοσηλευτές/τρίες, 10 Ιατροί και 5 Φυσικοθεραπευτές/τρίες) εργαζόμενοι στις ΜΕΘ που νοσηλεύονται ασθενείς με COVID-19 σε Ελληνικό Δημόσιο Νοσοκομείο κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Οι επαγγελματίες υγείας που συμμετείχαν στο δείγμα της εν λόγω μελέτης, συμπλήρωσαν 2 ερωτηματολόγια: Α) ένα ερωτηματολόγιο συλλογής περιγραφικών δεδομένων το οποίο περιλάμβανε μια σειρά ερωτήσεων οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή των περιγραφικών αποτελεσμάτων και το οποίο συμπλήρωσαν συνολικά μια φορά και Β) το ερωτηματολόγιο «State-Trait Anxiety InventoryY(STAI-Y)», το οποίο αξιολογεί το χαρακτηριολογικό και το περιστασιακό/καταστασιακό άγχος το οποίο συμπλήρωσαν συνολικά 2 φορές: 1η φορά: μια ημέρα κατά την οποία δεν εργάζονταν στο Νοσοκομείο και 2η φορά: μια ημέρα κατά την οποία εργάζονταν στο Νοσοκομείο, εντός του ωραρίου εργασίας τους. Όσον αφορά τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων: Α) η εξαγωγή των περιγραφικών στατιστικών πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του Microsoft Excel 2019, Β) Η σύγκριση των επιπέδων του χαρακτηριολογικού (trait) και του περιστασιακού (stait) άγχους που βιώνουν οι επαγγελματίες υγείας τις ημέρες που δεν εργάζονται σε σχέση με τις ημέρες που εργάζονται στο Νοσοκομείο, πραγματοποιήθηκε μέσω του στατιστικού ελέγχου Τ-Test για εξαρτημένα δείγματα (Paired-Samples T-Test), Γ) η σύγκριση των επιπέδων του χαρακτηριολογικού (trait) και του περιστασιακού (stait) άγχους τόσο ημέρας εργασίας όσο και ημέρας μη εργασίας στο Νοσοκομείο ανάμεσα στους επαγγελματίες υγείας διαφορετικών ειδικοτήτων (Φυσικοθεραπευτές, Νοσηλευτές και Ιατρούς), πραγματοποιήθηκε μέσω του στατιστικού ελέγχου της Απλής Ανάλυσης Διασποράς για ανεξάρτητα δείγματα (Οne-Way ANOVA for Independent Samples) και Δ) ο έλεγχος του βαθμού συσχέτισης μεταξύ του περιστασιακού και του χαρακτηριολογικού άγχους, τόσο ημέρα εργασίας στο νοσοκομείο όσο και ημέρα μη εργασίας στο νοσοκομείο μέσω απλής συσχέτισης (Pearson correlation-r). Το σύνολο των στατιστικών αναλύσεων της παρούσας ερευνητικής μελέτης πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση του στατιστικού πακέτου ΙΒΜ SPSS 20.0. Ως ορισμένο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας χρησιμοποιήθηκε το p ≤ 0,05. Αποτελέσματα: Βάσει των αποτελεσμάτων της παρούσας μελέτης παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική αύξηση τόσο του περιστασιακού όσο και του καταστασιακού άγχους των επαγγελματιών υγείας εργαζόμενων στις ΜΕΘ COVID-19 για το σύνολο του δείγματος της παρούσας μελέτης, ανεξαρτήτως ειδικότητας, ημέρα κατά την οποία εργάζονταν στο νοσοκομείο έναντι ημέρας κατά την οποία δεν εργάζονταν στο νοσοκομείο. Επιπρόσθετα και βάσει των αποτελεσμάτων της παρούσας μελέτης δεν παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των επαγγελματιών υγείας εργαζόμενων στις ΜΕΘ COVID-19, τόσο του περιστασιακού όσο και του καταστασιακού άγχους τόσο ημέρα κατά την οποία εργάζονταν στο νοσοκομείο όσο και ημέρα κατά την οποία δεν εργάζονταν. Τέλος, παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική μέτριου βαθμού θετική συσχέτιση ανάμεσα στη βαθμολογία του περιστασιακού άγχους και στη βαθμολογία του χαρακτηριολογικού άγχους ημέρας εργασίας στο Νοσοκομείο καθώς στατιστικώς σημαντική μεγάλου βαθμού θετική συσχέτιση ανάμεσα στη βαθμολογία του περιστασιακού άγχους και στη βαθμολογία του χαρακτηριολογικού άγχους ημέρας μη εργασίας στο Νοσοκομείο, για το σύνολο των συμμετεχόντων (n=41) στην παρούσα μελέτη. Συζήτηση - Συμπεράσματα: Ως σημαντικό εύρημα της παρούσας ερευνητικής εργασία μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική αύξηση των επίπεδων άγχους (τόσο του περιστασιακού όσο και του χαρακτηριολογικού) των υγειονομικών εργαζόμενων στις ΜΕΘ COVID-19 κατά τη διάρκεια ημέρας εργασίας τους στο Νοσοκομείο σε σύγκριση με τα αντίστοιχα επίπεδα άγχους τους ημέρα μη εργασίας στο Νοσοκομείο. Βάσει του συγκεκριμένου ευρήματος θα είναι σημαντικό μελλοντικά να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν στοχευμένα προγράμματα παρεμβάσεων με σκοπό τη μείωση των επιπέδων των υγειονομικών που εργάζονται σε ΜΕΘ-COVID.