Ανάλυση των επιπτώσεων των περιφερειακών πολιτικών με έμφαση στις υποδομές
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Author
Τσώνης, Παναγιώτης
Date
2022-02-28Advisor
Φωτόπουλος, ΓιώργοςKeywords
Πράσινα λιμάνια ; Συνδυασμένες μεταφορέςAbstract
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θεωρούσαν ανέκαθεν τις υποδομές μεταφορών, (των οποίων τα λιμάνια αποτελούν σημαντικό στοιχείο), ως βασικό παράγοντα ικανό να ενισχύσει την εδαφική συνοχή, να μετριάσει τις οικονομικές ανισότητες και να ευνοήσει την οικονομική ανάπτυξη. Επιπλέον, οι βελτιωμένες υποδομές μεταφορών είναι πιο πιθανό να ευνοήσουν την ελκυστικότητα μιας τοποθεσίας και την προσβασιμότητα των πιο αδύναμων περιοχών σε νέες αγορές.
Τα λιμάνια αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέρος των υποδομών μεταφορών . Στην βιβλιογραφία επισημαίνεται η τάση περιφερειοποίησης των λιμένων (Notteboom & Rodrigue. 2005), αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις λιμενικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στις περιοχές γύρω από αυτό και στις πόλεις (Slack, 1999), η οποία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την οικονομική ζωή και την κατάσταση των ανθρώπων (Vleugels, 1969). Ως αποτέλεσμα, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια αυξανόμενη οικονομική σταθερότητα χάρη στις διάφορες καινοτόμες στρατηγικές που εφαρμόζονται (Ducruet et al., 2009).
Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρώπη και στρατηγική γεωγραφική θέση. Υπάρχουν πολλά μεγάλα επιχειρησιακά λιμάνια, όπως ο Πειραιάς, που συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα επιβατικά λιμάνια της Ευρώπης, ενώ και το λιμάνι της Πάτρας λόγω θέσης και μεγεθών αποτελεί είναι ένα κομβικό λιμάνι τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη. Η αναμφισβήτητη σημασία των υποδομών μεταφορών και δη των λιμανιών, στην εκάστοτε εγχώρια οικονομία τα τοποθετεί στο επίκεντρο επενδυτικών δραστηριοτήτων αλλά και πολιτικών που εφαρμόζονται και επηρεάζουν συνολικά τις μεταφορές.
Ωστόσο, όσο σημαντική είναι η αποτελεσματική λειτουργία των λιμένων σε οικονομικούς όρους άλλο τόσο σπουδαία είναι η διάσταση που σχετίζεται με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των λιμενικών δραστηριοτήτων. Στην πραγματικότητα, όλοι οι τρόποι μεταφοράς είναι σε περίοδο διερεύνησης και επένδυσης πάνω σε πράσινες τεχνολογίες και πιο έξυπνες εφοδιαστικές αλυσίδες, στοχεύοντας στην απανθρακοποίηση τους.
Η ενσωμάτωση στο νομοθετικό της σύστημα της Ελλάδας σχετικών Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οδηγιών έχει οδηγήσει σε ένα αναπτυξιακό πλαίσιο για τις υποδομές το οποίο χαρακτηρίζεται από συστηματικές προσπάθειες για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών πολιτικών που εφαρμόζονται.
Στην παρούσα εργασία γίνεται μια συνολική αναφορά στην σημασία υποδομών και κυρίως των λιμανιών στην οικονομική ζωή συνολικά σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο. Με την ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας πάνω σε ζητήματα υποδομών και ιδιαίτερα τα λιμάνια, παρουσιάζεται και η ανάγκη για στροφή σε ένα νέο μοντέλο λιμένων που χαρακτηρίζεται από υψηλή βιωσιμότητα σε περιβαλλοντικούς όρους, ενώ ταυτόχρονα οι ενδείξεις από την υφιστάμενη βιβλιογραφία αναφέρουν σημαντικές περιφερειακές και τοπικές επιδράσεις.
Αφού αναλύεται το συνολικό ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικών που εφαρμόζονται, γίνεται αναφορά στο λιμάνι της Πάτρας ως μελέτη περίπτωσης για την εφαρμογή περιφερειακών πολιτικών από την πλευρά της Ε.Ε. που στοχεύουν σε σημαντικά οφέλη σε τρεις κατηγορίες: κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά.