Αντιπαραβολική εξέταση τριών εκδοχών της Πάπισσας Ιωάννας (Ροΐδη, Γιαννοπούλου-Μινώτου, Ραπτόπουλου): Σωματοκειμενική προσέγγιση
Θεματική επικεφαλίδα
Ιωάννα -- Πάπισσα (Μυθικός χαρακτήρας) -- Στη λογοτεχνία ; Ροΐδης , Εμμανουήλ Δ. , 1836-1904 -- Η πάπισσα Ιωάννα ; Γιαννοπούλου-Μινώτου, Μαριέττα, 1900-1962 -- Η αυθεντική ιστορία της Πάπισσας Ιωάννας ; Ραπτόπουλος, Βαγγέλης, 1959- -- Η απίστευτη ιστορία της Πάπισσας Ιωάννας ; Ροΐδης , Εμμανουήλ Δ. , 1836-1904 -- Ερμηνεία και κριτική ; Γιαννοπούλου-Μινώτου, Μαριέττα, 1900-1962 -- Ερμηνεία και κριτική ; Ραπτόπουλος, Βαγγέλης, 1959- -- Ερμηνεία και κριτική ; Σεξουαλικότητα στη λογοτεχνία ; Ένδυση και ενδύματα στη λογοτεχνία ; Μεταμφίεση στη λογοτεχνία ; Ανθρώπινο σώμα στη λογοτεχνία ; Σώματα κειμένων (Γλωσσολογία)Λέξεις κλειδιά
Πάπισσα Ιωάννα ; Εμμανουήλ Ροΐδης ; Μαριέττα Γιαννοπούλου-Μινώτου ; Βαγγέλης Ραπτόπουλος ; Σωματοκειμενική Υφολογία ; Σώμα ; Ένδυμα ; Μεταμφίεση/Παρενδυσία ; Σεξουαλικότητα ; Ανατομική Ταξινόμηση ; Pope Joan ; Emmanouil Roidis ; Marietta Giannopoulou-Minotou ; Vangelis Raptopoulos ; Corpus Stylistics ; Body ; Apparel ; Disguise/Crossdressing ; Sexuality ; Anatomical TaxonomyΠερίληψη
Στην παρούσα μεταπτυχιακή εργασία διερευνήθηκε αντιπαραβολικά η πραγμάτευση της ιστορίας της Πάπισσας Ιωάννας σε τρεις ελληνόφωνες μυθιστορηματικές εκδοχές: του Εμμανουήλ Ροΐδη, της Μαριέττας Γιαννοπούλου-Μινώτου και του Βαγγέλη Ραπτόπουλου. Τα κείμενα αυτά, γραμμένα από συγγραφείς διαφορετικού φύλου, ανήκουν σε διαφορετικές εποχές και αποκλίνουν γλωσσικά (καθαρεύουσα/δημοτική). Η έρευνα βασίστηκε στα ψηφιακά σώματα κειμένων που δημιουργήθηκαν ειδικά για την εργασία αξιοποιώντας τις μεθόδους της σωματοκειμενικής υφολογίας και τα ψηφιακά εργαλεία του λογισμικού Sketch Engine. Εντοπίστηκαν και αποδελτιώθηκαν οι σχετικοί με το σώμα και το ένδυμα όροι ανάλογα με τη συχνότητα εμφάνισης τους, ώστε να μελετηθεί πώς πραγματώνονται αυτές οι σημασιολογικές κατηγορίες πρώτα ποσοτικά κι έπειτα ποιοτικά μέσα από χαρακτηριστικά παραδείγματα των όρων ιδίως ως προς το κρίσιμο στοιχείο [+/- ερωτικό] και ως προς το αν αυτά αφορούν την Ιωάννα. Διερευνώντας συνδυαστικά το πλέγμα παρενδυσία / εκκλησιαστικό ένδυμα - σεξουαλικότητα – εξουσία, σχολιάστηκαν οι επιλογές των συγγραφέων και οι πιθανές επιρροές από προσωπικά βιώματα και κοινωνικά στερεότυπα ανάλογα και με το διαφορετικό κοινωνικό πλαίσιο της εποχής κάθε έργου.
Δεδομένης της ύπαρξης επιστημονικών-ιατρικών όρων στη σημασιολογική κατηγορία «ανθρώπινο σώμα και μέρη αυτού» διενεργήθηκε ανατομική ταξινόμηση όλων των όρων του πεδίου, η οποία φανέρωσε την έντονη σωματική κατάτμηση στους δύο άντρες συγγραφείς με έμφαση στο σώμα της Ιωάννας. Ο ερωτισμός της Ιωάννας και η συγκάλυψη της γυναικείας ταυτότητας της πραγματώνονται μέσω των ενδυματολογικών όρων που εντοπίστηκαν και στα τρία υποσώματα και αφορούν ιερατικά άμφια και συμπληρωματικά εξαρτήματα αυτών.
Για λόγους πληρότητας της πραγμάτευσης της ιστορίας της Πάπισσας Ιωάννας αναφέρθηκαν θεατρικές διασκευές και άλλες μεταπλάσεις της, σε λιμπρέτο όπερας και κόμικς και φωτίστηκε το διαχρονικό ενδιαφέρον για καλλιτεχνική δημιουργία που η ιστορία αυτή προκαλεί.
Περίληψη
This dissertation contrastively explores the literary treatment of the story of Pope Joan in three Greek versions, by Emmanuil Roidis, Marietta Giannopoulou-Minotou and Vangelis Raptopoulos. These novels were written by authors who belong to different genders and eras and also differ in terms of language variety (katharevousa – high variety, demotiki – vernacular). The study was based on the digitized versions of the texts created for the purposes of this dissertation; these were analyzed with the methods of corpus stylistics, using the Sketch Engine suite. All terms materializing the categories “human body and body parts” and “apparel and its accessories” were identified and extracted from each text’s frequency list and were quantitatively and qualitatively analysed in relation to whether their contexts manifest the feature [+/-sexual] and also whether they refer to Joan. Each author’s choices were examined in the light of the scheme “crossdressing / liturgical vestments – sexuality – power”, also taking into account the authors’ personal experiences and social stereotypes as determined by the social context of each work.
Given the presence of medical terms in the “human body and body parts” lexical set, all members of this set were categorized in anatomical terms. This demonstrated an intense preoccupation, by the two male authors, with the segmentation of the body into its constitutive parts, especially in relation to Joan. Her sexuality and the concealment of her identity were found to be realized by the use of dress-related terms in all three texts, especially those naming the liturgical vestments and their accessories.
For purposes of completeness and for demonstrating the diachronic interest of authors and artists in the story of Pope Joan, this dissertation includes a review of its Greek recontextualizations as stage plays, opera librettos, and comics.
Αριθμός σελίδων
126Σχολή
Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών ΣπουδώνΑκαδημαϊκό Τμήμα
Τμήμα ΦιλολογίαςΤίτλος Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών
Αρχαία και Νέα Ελληνική Φιλολογία: Νέα Ελληνική Γλώσσα και ΦιλολογίαΓλώσσα
ΕλληνικάΣυλλογή
Εκτός από όπου επισημαίνεται κάτι διαφορετικό, το τεκμήριο διανέμεται με την ακόλουθη άδεια:
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα