Οι γλωσσικές επιλογές στην ποίηση και τη στιχουργική του Νίκου Γκάτσου: Μια μελέτη με σώματα κειμένων
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Βαρτζιώτη, Βασιλική
Ημερομηνία
2023-02Επιβλέπων
Φραγκάκη, ΓεωργίαΘεματική επικεφαλίδα
Γκάτσος -- Νίκος -- 1911-1992 -- Ερμηνεία και κριτική ; Γκάτσος -- Νίκος -- 1911-1992 -- Γλώσσα ; Σώματα κειμένων (Γλωσσολογία) ; Χώρος και χρόνος -- Ποίηση ; Φύση -- Ποίηση ; Ανάλυση λόγουΛέξεις κλειδιά
Νίκος Γκάτσος ; Σώματα κειμένων ; Φύση ; Χρόνος ; Nikos Gatsos ; Corpora ; Nature ; TimeΠερίληψη
Στην παρούσα εργασία μελετάται η ποιητική και στιχουργική παραγωγή του Νίκου Γκάτσου με τη χρήση της μεθοδολογίας των σωμάτων κειμένων. Πιο συγκεκριμένα, για τους σκοπούς της έρευνας συγκροτήθηκε το σώμα κειμένων Νίκου Γκάτσου (περίπου 41 χιλιάδες δείγματα), το οποίο συγκρίθηκε με το λογοτεχνικό υποσώμα του Διαχρονικού Σώματος Ελληνικών Κειμένων του 20ού αιώνα (1900-1989) για να εντοπιστεί το λεξιλόγιο που είναι στατιστικά σημαντικό (λέξεις-κλειδιά) για το έργο του Γκάτσου. Μελετήθηκαν λεπτομερώς οι εκατό πρώτες λέξεις-κλειδιά, οι οποίες διακρίθηκαν στις εξής κατηγορίες: α) λέξεις-κλειδιά που σχετίζονται με τη φύση, β) λέξεις-κλειδιά που σχετίζονται με τον χρόνο, γ) ρηματικοί τύποι και ρήματα σε προστακτική, δ) ηχομιμητικές λέξεις και επιφωνήματα. Αναγνωρίστηκαν οι συμβολισμοί των ουράνιων σωμάτων και των καιρικών φαινομένων, των πτηνών και του υγρού στοιχείου ως αρχέγονα στοιχεία που αποτελούν μοτίβα και της δημοτικής παράδοσης. Ως προς τις λέξεις-κλειδιά που δηλώνουν τον χρόνο, η νύχτα και η βραδιά είναι ο ποιητικός χρόνος της μοναξιάς, της απώλειας και της θλίψης. Η αυγή, χρόνος μεταιχμιακός, σηματοδοτεί την έναρξη ευχάριστων ή δυσάρεστων καταστάσεων. Οι ρηματικοί τύποι συνδέονται με την έλλειψη, το κενό και την έκκληση για συμπαράσταση και επικοινωνία. Λέξεις ηχομιμητικές και επιφωνηματικά στοιχεία είναι ιδιαίτερα σημαντικά στα στιχουργήματα του Γκάτσου και εξυπηρετούν τη ρυθμικότητα, δίνοντας ένα τόνο αρχετυπικής αυθόρμητης λατρείας.
Περίληψη
The present thesis studies the poetic and lyrical production of Nikos Gatsos, using the methodology of corpus linguistics. For the purposes of the research, a corpus of Nikos Gatsos (41,000 tokens) was compiled and compared with the literary sub-corpus of the Diachronic Corpus of Greek Texts of the 20th century (1900-1989) in order to identify vocabulary that is statistically significant (keywords) for Gatsos’ work. The first 100 keywords were studied in detail and were distinguished into the following categories: a) keywords related to nature, b) keywords related to time, c) verb forms and imperative verbs, d) onomatopoeic words and interjections. Keywords indicated the symbolism of heavenly bodies and weather phenomena, birds and the liquid element as primitive elements that are also motifs of folk tradition. Night and evening are related to loneliness, loss and sadness, while dawn, a liminal time, marks the beginning of pleasant or unpleasant situations. Verb forms indicate lack, emptiness and a call for support and communication. Onomatopoeic words and interjections are found throughout the lyrics and add to the rhythm, by suggesting primitive cult song.