Ο ρόλος του Ελαχίστου Εγγυημένου Εισοδήματος στην καταπολέμηση της φτώχειας
The role of Guaranteed Minimum Income in poverty alleviation
Subject
Κοινωνική πολιτική -- Ελλάδα ; Φτώχεια -- Ελλάδα ; Κοινωνικός αποκλεισμός -- Ελλάδα ; Κράτος πρόνοιας -- ΕλλάδαKeywords
Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα ; Φτώχεια ; Guaranteed Minimum Income ; PovertyAbstract
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα αποτελεί ένα σημαντικό μέσο για τη στήριξη των φτωχότερων ανθρώπων που δε διαθέτουν τους απαραίτητους μηχανισμούς για έξοδο από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Ο ρόλος του στην ανακούφιση της φτώχειας δεν έγκειται μόνο στο να εξασφαλίσει μια ελάχιστη οικονομική στήριξη, αλλά και μια προληπτική υποστήριξη των δικαιούχων κοινωνικής βοήθειας, προκειμένου να διασφαλιστεί η μετάβασή τους από την κοινωνική πρόνοια στην απασχόληση. Για τον λόγο αυτό εκλαμβάνεται όλο και περισσότερο ως ένα εργαλείο κινήτρων για την ενθάρρυνση της εργασίας μεταξύ ενεργοποιήσιμων αποδεκτών. Ωστόσο, σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, τα προγράμματα ΕΕΕ αποδεικνύονται ανεπαρκή ως προς την εξάλειψη της φτώχειας και η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους αποτελεί πρόκληση.
Στα πλαίσια αυτά, αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελεί η εξέταση της αποτελεσματικότητας του προγράμματος ΕΕΕ στην καταπολέμηση της φτώχειας, και δη της ακραίας (φτώχειας) στην Ελλάδα. Διερευνούμε κατά πόσον το πρόγραμμα πετυχαίνει το στόχο του ως προς την εξασφάλιση της αξιοπρεπούς ελάχιστης διαβίωσης και κατά πόσον είναι αποτελεσματικό και επαρκές ως προς το στόχο του να μειώσει τη φτώχεια. Υποθέτουμε ότι εάν αυξηθεί η επάρκεια του προγράμματος, τότε τα ποσοστά φτώχειας μεταξύ των ατόμων των νοικοκυριών που λαμβάνουν αυτό το κοινωνικό επίδομα θα καταγράψουν μια ορισμένη μείωση.
Για το λόγο αυτό, κατασκευάζουμε ένα σύνολο υποθετικών μεταρρυθμιστικών σεναρίων με τη χρήση του μοντέλου μικροπροσομοίωσης EUROMOD, με σκοπό τη διερεύνηση της επίδρασης συγκεκριμένων χαρακτηριστικών της πολιτικής του ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος στα πολιτικά αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων. Τα τρία σενάρια προσομοίωσης αυξάνουν την επάρκεια του ΕΕΕ κατά 8%, 25% και 50% αναδεικνύοντας προσομοιωμένα ποσοστά φτώχειας στις παραλλαγές του απαισιόδοξου, του βέλτιστου και του αισιόδοξου σεναρίου. Οι διαφορές στα ποσοστά και τα χάσματα της φτώχειας αντιπροσωπεύουν τον αντίκτυπο στη μείωση της φτώχειας που θα μπορούσε να έχει η εισαγωγή αυτών των αλλαγών στο πρόγραμμα ΕΕΕ και καταδεικνύουν αντίστοιχα πόσο θα συμβάλει καθεμία από τις τρεις αυτές υποθετικές μεταρρυθμίσεις στη μείωση της φτώχειας.
Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η συμβολή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος στη μείωση της φτώχειας είναι αρκετά χαμηλή. Ακόμα όμως και αυτή η μειωμένη επίπτωση στη φτώχεια, δεν αναιρεί την έστω και οριακή συμβολή του στην καταπολέμησή της. Μάλιστα ο αντίκτυπος είναι πιο ορατός μεταξύ των πιο ευάλωτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας (υπολογιζόμενο στο 40% του μέσου εισοδήματος), ή μεταξύ των οικογενειών με εξαρτώμενα παιδιά που αντιμετωπίζουν περισσότερο τον κίνδυνο φτώχειας.
Abstract
The minimum guaranteed income is an important means of supporting the poorest people who do not have the necessary mechanisms to get out of poverty and social exclusion. Its role in poverty alleviation is not only to ensure a minimum financial support, but also a preventive support of social assistance beneficiaries, in order to ensure their transition from social welfare to employment. For this reason it is increasingly seen as a motivational tool to encourage work among activable recipients. However, in many European countries, GMI programs are proving insufficient to eradicate poverty and evaluating their effectiveness is a challenge.
In this context, the subject of this work is the examination of the effectiveness of the GMI program in the fight against poverty, especially extreme (poverty) in Greece. We investigate whether the program achieves its goal of ensuring a decent minimum standard of living and whether it is effective and efficient in its goal in reducing poverty. We hypothesize that if the adequacy of the program increases, then poverty rates among individuals in households receiving this social benefit will register some reduction.
For this reason, we construct a set of hypothetical reform scenarios using the EUROMOD micro-simulation model in order to investigate the effect of specific characteristics of the minimum guaranteed income policy on the political outcomes of the reforms.
The three simulation scenarios increase GMI adequacy by 8%, 25% and 50% showing simulated poverty rates in the pessimistic, optimal and optimistic scenario variants. The differences in the poverty rates and gaps represent the impact on poverty reduction that the introduction of these changes in the GMI program could have and show respectively how much each of these three hypothetical reforms would contribute to poverty reduction.
We conclude that the contribution of the minimum guaranteed income to poverty reduction is quite low. However, even this reduced impact on poverty does not negate its marginal contribution to combating it. In fact, the impact is more visible among the most vulnerable, including those living below the poverty line (calculated at 40% of average income), or among families with dependent children who are more at risk of poverty.