«Μικρασιάτες πρόσφυγες στην Θήβα : διαγενεακή μνήμη και ταυτότητα.»
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Σακκά, Μαρία-Σταματίνα
Ημερομηνία
2023-06Επιβλέπων
Γαζή, ΈφηΘεματική επικεφαλίδα
Ελλάδα--Ιστορία--Μικρασιατική εκστρατεία, 1919-1922 ; Έλληνες--Μικρά Ασία ; Ελληνοτουρκικός πόλεμος, 1921-1922--Πρόσφυγες--Ελλάδα--Θήβα ; Μετακινήσεις πληθυσμού--Έλληνες--Ιστορία--20ος αιώναςΛέξεις κλειδιά
Μικρασιάτες ; Πρόσφυγες ; Μικρασιατική καταστροφήΠερίληψη
Η παρούσα εργασία μελετά το θέμα της δια-γενεακής μνήμης σε συνάρτηση με την ταυτότητα των
απογόνων των μικρασιατών προσφύγων στην πόλη της Θήβας. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας πλήρωσαν πολύ ακριβά με τον εκπατρισμό τους και της βιαιότητες των
τούρκικων στρατευμάτων το όραμα της μεγάλης ιδέας. Αντίστοιχα εκπατρίστηκαν και οι μουσουλμάνοι
του ελληνικού κράτους. Οι πρόσφυγες έλληνες επιβιβάστηκαν σε πλοία για την Ελλάδα με την ελπίδα
του επαναπατρισμού τους .Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν γεμάτα από φτώχεια κακουχίες και
εγκατάλειψη, με το όνειρο της αποκατάστασης να είναι βραδύ. Η αποκατάσταση των προσφύγων
πραγματοποιήθηκε σε δύο μορφές την αγροτική και την αστική , η ανάγκη για να ολοκληρωθούν ήταν
επιβεβλημένη. Οι συνθήκες επιβίωσης εξελίσσονταν σε αποκαρδιωτικές με τους θανάτους στους
συνοικισμούς να αυξάνονται, τα παιδιά να μένουν ορφανά , και οι γυναίκες χείρες. Η ανθρωπιστική
βοήθεια προσφέρθηκε στην Ελλάδα με εποπτεία και φειδώ. Οι κατοικίες που κατασκευάστηκαν ήταν
μικρές και χτισμένες από οικονομικά υλικά ενώ φιλοξενούσαν μεγάλο αριθμό οικογενειών.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι πρόσφυγες κατάφεραν να εργαστούν, να αναδειχθούν και να επιβιώσουν και
σταδιακά να αποδεχθούν ότι η επιστροφή στις χαμένες πατρίδες ήταν ένα όνειρο απατηλό. Οι πρόσφυγες
εξειδικεύτηκαν στην καλλιέργεια της γης, εργάστηκαν ως εργάτες σε τεχνικά επαγγέλματα, ως
υπάλληλοι σε καταστήματα και εντάχθηκαν στην βιομηχανία. Ιδρύθηκαν νοσοκομεία και οι πόλεις
μεταβλήθηκαν προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο αυξημένο φορτίο των προσφύγων. Η αποδοχή των
γηγενών ήταν αναμενόμενο να μην υπάρχει και οι συγκρούσεις πολλές φορές να γίνονται έντονες και να
αγγίζουν τα όρια των πολιτικών διαστάσεων. Οι μικρασιάτες επικοινώνησαν το τραύμα της χαμένης
πατρίδας μέσα από την λογοτεχνία, την μουσική των κινηματογράφο την άθληση και τις προσφυγικές
εκδηλώσεις των συνοικισμών. Η συλλογική μνήμη πέρασε στις επόμενες γενιές δίνοντας στο τέλος ένα
θετικό πρόσημο για την Ελλάδα και την εξέλιξη τους.
Όπως μαρτυρούν οι ίδιοι οι απόγονοι των προσφύγων, το τραύμα του εκπατρισμού είναι πλέον παρελθόν.
Το κράτος δεν δίνει κίνητρα για να αναβιώσουν οι παλαιοί προσφυγικοί συνοικισμοί και το μόνο που
μεταδίδεται με αλλοιώσεις στο χρόνο είναι η παράδοση. Η μουσική θυμίζει σε όλους τις αφηγήσεις των
πατέρων τους, εκείνες τις περιγραφές από τα χρώματα και τα αρώματα της παλιάς πατρίδας. Η κοινωνική
περιθωριοποίηση είναι παρελθόν και όλοι ,είναι πλέον ένα με τον υπόλοιπο τοπικό πληθυσμό.
Περίληψη
This paper studies the issue of intergenerational memory in relation to the identity of the
descendants of Asia Minor refugees in the city of Thebes.The Greek Orthodox communities of
the Ottoman Empire paid very dearly with their expatriation and the brutality of the Turkish
troops for the vision of the great idea. The Greek refugees boarded ships for Greece with the
hope of their repatriation. The years that followed were full of poverty, hardship and
abandonment, with the dream of restoration being late and the hope of return alive. The
rehabilitation of the refugees was carried out in two forms, the rural and the urban, and the need
to complete them was imperative. The survival conditions were becoming heartbreaking with
deaths in the settlements increasing, children being orphaned, and women dying. Humanitarian
aid was offered to Greece with moderation and sparing. The houses that were built were small
and built of economical materials while accommodating a large number of families.
Within this climate, the refugees managed to work, emerge and survive and gradually accept that
the return to their lost homelands was an illusory dream. The refugees specialized in cultivating
the land, worked as laborers in technical occupations, as clerks in shops and joined industry
.Hospitals were established and cities were transformed to cope with the increased refugee load.
The acceptance of the natives was expected to be non-existent and reached the limits of political
dimensions. The people of Asia Minor communicated the trauma of their lost homeland through
literature, music, cinema, sports and the refugees events of the settlements. The collective
memory was passed on to the genome of the refugees in the following generations giving in the
end a positive sign for Greece and their development.
As the descendants of the refugees themselves testify, the trauma of expatriation is now a thing
of the past. The state does not give incentives to revive the settlements and the only thing that is
transmitted through changes in time is the tradition. The music reminds everyone of the stories of
their fathers, those descriptions of the colors and scents of the old homeland .Social
marginalization is a thing of the past and everyone is now one with the rest of th local
population.