Ο ψηφιακός αποκλεισμός και το ψηφιακό χάσμα της τρίτης ηλικίας στην εποχή της πληροφορίας
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Κανελλοπούλου, Βαρβάρα
Ημερομηνία
2023-06Επιβλέπων
Καρακατσάνη, ΔέσποιναΘεματική επικεφαλίδα
Υπολογιστές και ηλικιωμένοι ; Διαδίκτυο και ηλικιωμένοιΛέξεις κλειδιά
τρίτη ηλικία, ψηφιακό χάσμα, ψηφιακός γραμματισμός, διαδίκτυο ; Τρίτη ηλικία ; Ψηφιακό χάσμα ; Ψηφιακός γραμματισμός ; Διαδίκτυο ; Third age ; Digital divide ; Digital literacy ; InternetΠερίληψη
Εισαγωγή: Οι ηλικιωμένοι είναι συχνά χαμηλής ειδίκευσης αλλά έχουν αυξημένες προσωπικές ανάγκες, λόγω σωματικής και ψυχικής επιδείνωσης που συμβαίνει με την προοδευτική αύξηση της ηλικίας τους ή μπορεί να έχουν μειωμένη όρεξη για ζωή και δραστηριότητες. Πολλές φορές, ο κύριος λόγος των περιορισμένων ικανοτήτων τους είναι το χαμηλό μορφωτικό τους επίπεδο. Ταυτόχρονα, καθώς οι άνθρωποι γερνούν, τα αντανακλαστικά, η όραση, η ακοή και τα επίπεδα μνήμης αρχίζουν να μειώνονται. Ως φυσική συνέπεια όλων αυτών, οι ηλικιωμένοι έχουν χαμηλά έως μηδενικά επίπεδα ψηφιακής παιδείας και δεξιοτήτων.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση του εύρους του ψηφιακού χάσματος ανάμεσα στα άτομα τρίτης ηλικίας στη χώρα μας σε σχέση με τα διάφορα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά καθώς και η διερεύνηση των διαφορών σε σχέση με τα τρία επίπεδα του ψηφιακού χάσματος..
Μεθοδολογία: Πρόκειται για μια συγχρονική μελέτη. Ο πληθυσμός της μελέτης αποτελούνταν από πολίτες άνω των 65 ετών. Για τη συλλογή δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο αποτελούνταν από 72 ερωτήσεις σχετικά με τη γενική χρήση του διαδικτύου, τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τη χρήση ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, τις ηλεκτρονικές αγορές και τη χρήση του διαδικτύου μέσω κινητού τηλεφώνου.
Αποτελέσματα: Στη μελέτη συμμετείχαν 119 άτομα ηλικίας 78,2±9,3 ετών, που ήταν κυρίως απόφοιτοι δημοτικού σχολείου (82,4%), με οικογενειακό εισόδημα 480,14±284,6 ευρώ και συνταξιούχοι (84,9%). Συνολικά, το 39,5% των συμμετεχόντων είχε προσωπικό υπολογιστή και το 37,8% είχε email. Επίσης, το 4,2% των συμμετεχόντων είχε παρακολουθήσει εκπαιδευτικό πρόγραμμα σχετικά με τη χρήση νέων Τεχνολογιών. Οι συμμετέχοντες βρέθηκαν ψηφιακά αναλφάβητοι. Χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο σε μικρό βαθμό για γενική χρήση (5,2±6,9), για διαδικτυακές αγορές (2,4±3,3), από το κινητό τηλέφωνο (2,1±2,5), για δικτύωση μέσων κοινωνικής δικτύωσης (1,9±2,8) και σχεδόν καθόλου για e. -κυβέρνηση (1,1±1,5). Με μέγιστο 63 η συνολική βαθμολογία του ερωτηματολογίου ήταν 12,7±16,4. Όσο υψηλότερο ήταν το επίπεδο εκπαίδευσης των συμμετεχόντων, τόσο σημαντικά υψηλότερη βαθμολογία είχαν οι συμμετέχοντες τόσο στη συνολική όσο και στις επιμέρους διαστάσεις του ερωτηματολογίου. Οι εργαζόμενοι χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο από κινητό τηλέφωνο σε σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό από τους συνταξιούχους (3,8±1,2 έναντι 2,1±1,4, p=0,017). Οι συμμετέχοντες που είχαν προσωπικό υπολογιστή σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν, χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο σημαντικά περισσότερο από το κινητό τηλέφωνο (4,9±0,9 έναντι 0,2±0,8, p<0,05) και είχαν σημαντικά υψηλότερο ψηφιακό αλφαβητισμό (31,7±8,8 έναντι 0,2±0,8 , ρ<0,05).
Συμπεράσματα: Το επίπεδο των ψηφιακών δεξιοτήτων των ηλικιωμένων είναι πολύ χαμηλό αυξάνοντας το ψηφιακό χάσμα. Το αυξημένο επίπεδο εκπαίδευσης, η ύπαρξη προσωπικού υπολογιστή και λογαριασμού email, καθώς και η παρακολούθηση οποιουδήποτε προγράμματος κατάρτισης που σχετίζεται με τη χρήση νέων Τεχνολογιών είναι καθοριστικοί παράγοντες για τον ψηφιακό γραμματισμό των ηλικιωμένων.
Περίληψη
Introduction: The elderly persons are often low-skilled but have increased personal needs, due to physical and mental deterioration that occurs with their progressive age, or they may have a reduced appetite for life and activities. Moreover, many times, the main reason for their limited abilities is their low educational level. At the same time, as people age, reflexes, vision, hearing and memory levels begin to decline. As a natural consequence of all this data, older people have low to zero levels of digital literacy and skills.
Purpose: The purpose of this paper is to investigate the extent of the digital divide among the elderly in our country in relation to the various socio-demographic characteristics as well as to investigate the differences in relation to the three levels of the digital divide.
Methodology: This is a cross-sectional study. The study population consisted of citizens over 65 years of age. A questionnaire was used for data collection, which consisted of 72 questions regarding general internet use, social media use, e-government use, online shopping and mobile internet use.
Results: The study included 119 people aged 78.2±9.3 years, who were mainly primary school graduates (82.4%), with a family income of 480.14±284.6 euros and pensioners (84.9%). In total, 39.5% of participants had a personal computer and 37.8% had email. Also, 4.2% of the participants had attended a training program related to the use of new Technologies. Participants were found to be digitally illiterate. They used the internet to a small extent for general use (5.2±6.9), for online shopping (2.4±3.3), from the mobile phone (2.1±2.5), for social media networking (1.9±2.8) and almost none for e-government (1.1±1.5). With a maximum of 63, the total score of the questionnaire was found (12.7±16.4). The higher the level of education of the participants, the significantly higher score the participants had both overall and on the individual dimensions of the questionnaire. Employed participants used the internet from a mobile phone to a significantly greater extent than retired and homemakers (3.8±1.2 vs. 2.1±1.4, p=0.017). Participants who had a personal computer compared to those who did not used the internet significantly more than the mobile phone (4.9±0.9 vs. 0.2±0.8, p<0.05) and had significantly higher digital literacy (31.7±8.8 vs. 0.2±0.8, p<0.05).
Conclusions: The level of digital skills of the elderly is very low increasing the digital divide. The increased level of education, having a personal computer and email account, as well as attending any training program related to the use of new Technologies are determinants of the digital literacy of the elderly.