Εισαγωγή και εφαρμογή καινοτομιών στην εκπαίδευση. Αντιλήψεις και πρακτικές διευθυντών του Νομού Κορινθίας.

Abstract

Σκοπός της εργασίας ήταν η διερεύνηση των αντιλήψεων και των πρακτικών διευθυντών Γυμνασίων, όσον αφορά την καινοτομία στην εκπαίδευση και την διαδικασία εισαγωγής και εφαρμογής της στα σχολεία. Διερευνώνται οι αντιλήψεις των διευθυντών σχετικά με το τι θεωρούν εκπαιδευτική καινοτομία, ποια τα βασικά χαρακτηριστικά της και ποια μπορεί να είναι τα οφέλη της, και ποιοί παράγοντες επηρεάζουν την διαδικασία εισαγωγής και εφαρμογής καινοτομιών. Επίσης διερευνώνται οι ενέργειες και πρακτικές που εφαρμόζουν κατά την διαδικασία αυτή. Τέλος, διερευνώνται οι αντιλήψεις τους για το ρόλο του διευθυντή στην παραπάνω διαδικασία όσο και για την αποτελεσματικότητα των ενεργειών και πρακτικών τους σε αυτήν. Στο πλαίσιο της εμπειρικής διερεύνησης του θέματος, χρησιμοποιήθηκε ποιοτικού τύπου μεθοδολογία. Διενεργήθηκαν δεκαέξι ημιδομημένες συνεντεύξεις με διευθυντές Γυμνασίων του Νομού Κορινθίας κατά το σχολικό έτος 2016-2017. Προέκυψε ότι οι διευθυντές κυρίως συσχετίζουν την εκπαιδευτική καινοτομία με τις καινοτομίες που προωθεί το Υπουργείο Παιδείας ή με διδακτικές προσεγγίσεις όπως η ομαδοσυνεργατική και η βιωματική μάθηση. Οι αντιλήψεις για τα οφέλη συσχετίζονται κυρίως με μαθησιακά αποτελέσματα, αλλά και με βελτίωση των μαθητών σε δεξιότητες μάθησης και επικοινωνίας, ικανότητες αυτογνωσίας και στην αυτοπεποίθησή τους. Βρέθηκε ότι παράγοντες που θεωρείται να επηρεάζουν την καινοτομία, συσχετίζονται με τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές, την οργάνωση του σχολείου και τους διαθέσιμους πόρους. Κύριοι παράγοντες που αναδείχθηκαν ήταν ο χρόνος, ο φόρτος εργασίας, τα κίνητρα, η επιμόρφωση και το γραφειοκρατικό πλαίσιο. Πρόεκυψε ότι οι διευθυντές εφαρμόζουν ενέργειες και πρακτικές στην διαδικασία εισαγωγής και εφαρμογής καινοτομιών, όπως συζητήσεις με εκπαιδευτικούς με σκοπό την πειθώ και συνεργασία, στόχευση σε συνεργασία με λίγους εκπαιδευτικούς, υποστήριξη και ενθάρρυνση, το παράδειγμα του ίδιου του διευθυντή και την δημιουργία και συντήρηση υποδομών ΤΠΕ. Οι αντιλήψεις για το ρόλο των διευθυντών συμπίπτουν με τις ενέργειες και πρακτικές που οι ίδιοι εφαρμόζουν, κυρίως της υποστήριξης και ενθάρρυνσης. Οι διευθυντές θεωρούν ότι αυτές οι ενέργειες και πρακτικές είναι αποδοτικές, και ότι το ρόλο τους θα ενισχύσει η επιμόρφωσή τους, ο περιορισμός της γραφειοκρατίας με παροχή ευελιξίας στην σχολική λειτουργία, και τέλος, η ύπαρξη επαρκών πόρων στο σχολείο, κυρίως χρηματοδότησης και υλικοτεχνικής υποδομής με έμφαση σε υποδομές ΤΠΕ. Συμπεραίνουμε ότι οι περισσότεροι διευθυντές επιδεικνύουν ένα καλό βαθμό αντίληψης της καινοτομίας, των ωφελειών της και των παραγόντων που την επηρεάζουν, όμως οι προσπάθειές τους για καινοτομία στηρίζονται κυρίως στις προτάσεις του Υπουργείου Παιδείας. Επιπρόσθετα, οι ενέργειες των διευθυντών είναι περισσότερο διαχειριστικές, καθώς ξεκινούν από την προσπάθεια να αντιμετωπίσουν δυσκολίες που οι ίδιοι θεωρούν σημαντικότερες, και φαίνεται να λείπει ένα όραμα και ένας σχεδιασμός για οργανωμένη εισαγωγή καινοτομιών και σταθερή βελτίωση του οργανισμού που διευθύνουν.