Τα κριτήρια επιλογής των διευθυντών των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης από το σύλλογο διδασκόντων και ο τρόπος διαμόρφωσής τους.

Abstract

Η παρούσα εργασία επιχειρεί μια συγκριτική διερεύνηση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ως προς τον τρόπο επιλογής των διευθυντών τους. Η σύγκριση αυτή θα επιτρέψει την εμβάθυνση στα κριτήρια καταλληλότητας των διευθυντών, διότι η πολυπλοκότητα και η μοναδικότητα του παιδαγωγικού έργου απαιτεί τη στελέχωση των σχολείων με ικανούς ανθρώπους, που θα εξασφαλίζουν τις κατάλληλες συνθήκες για ένα σχολείο που θα βελτιώνει τις λειτουργίες του. Γίνεται προσπάθεια να διαφωτιστούν οι όψεις μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στην προσπάθεια αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων σε ένα συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό σύστημα, όπως το ελληνικό, και υλοποιήθηκε μέσα από πολιτικές, όπως ο νόμος 4327/2015. Βασικό σημείο αυτού του νομοθετικού πλαισίου ήταν η εμπλοκή του Σύλλογο Διδασκόντων στη διαδικασία επιλογής των Διευθυντών μέσω της διαδικασία της μυστικής ψηφοφορίας. Ωστόσο, η παραπάνω διοικητική στρατηγική δεν εφαρμόστηκε στα ιδιωτικά σχολεία, παρόλο που η οργάνωση και η λειτουργία τους σε μεγάλο βαθμό έχει εξομοιωθεί με αυτή των δημοσίων. Σύμφωνα με τον ισχύοντα Ν. 682/77 η επιλογή του διευθυντή παραμένει στη δικαιοδοσία του ιδιοκτήτη του σχολείου. Στο θεωρητικό μέρος της παρούσας εργασίας αναδείχθηκαν ζητήματα που εντάσσονται στο ευρύτερο πεδίο της διοίκησης των εκπαιδευτικών μονάδων. Η σχέση κράτους και εκπαιδευτικής πολιτικής προσδιορίστηκε υπό το πρίσμα των εννοιών της εξουσίας και των πεδίων του θεωρητικού παραδείγματος του Bourdieu. Έννοιες, όπως το habitus που διαμορφώνεται μέσω των εμπειριών του ατόμου, μπορεί να προσφέρουν το κατάλληλο έδαφος για την ανάλυση των παραγόντων που επηρεάζουν τη λήψη μιας απόφασης, όπως στην προκειμένη περίπτωση τις εμπρόθετες ενέργειες και πρακτικές των εκπαιδευτικών για την επιλογή του διευθυντή τους. Ακολούθησε λεπτομερής ανάλυση της επίδρασης των εννοιών της αποτελεσματικότητας, της ποιότητας και της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα. Προσδιορίστηκε ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του διευθυντή της σχολικής μονάδας και συγκρίθηκε το ρυθμιστικό πλαίσιο της επιλογής του στη δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση σε ευρωπαϊκές και μη χώρες. Επίσης, έγινε διεξοδική περιγραφή του πρόσφατου θεσμικού πλαισίου της επιλογής διευθυντών σχολικών μονάδων, που πραγματώνεται με τον Νόμο 4327/2015 για τα δημόσια σχολεία και στο Νόμο 682/77 για τα ιδιωτικά σχολεία. Στο εμπειρικό μέρος της παρούσας εργασίας διερευνήθηκαν μια σειρά από ερωτήματα που ανιχνεύουν τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών σχετικά με : α)τα κριτήρια επιλογής των διευθυντών τους, β)τον τρόπο με τον οποίο επηρέασαν το habitus και οι συσχετισμοί δυνάμεων που υφίστανται στο σχολικό πλαίσιο για την νομιμοποίηση ορισμένων πρακτικών τη διαμόρφωση των κριτήριων επιλογής των διευθυντών και γ)τη συμβολή της θεσμικής διαδικασίας επιλογής διευθυντών στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Τα ερευνητικά δεδομένα εξήχθησαν από την ανάλυση οκτώ (8) συνεντεύξεων εκπαιδευτικών δημόσιων και ιδιωτικών σχολικών μονάδων της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του νομού Κορινθίας. Χρησιμοποιήθηκε η ποιοτικού τύπου μεθοδολογία, με εργαλείο συλλογής δεδομένων την ημιδομημένη συνέντευξη. Τα αποτελέσματα της έρευνας επιτρέπουν παρατηρήσεις και προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας επιλογής διευθυντών, ενώ αναδεικνύουν την ανάγκη διεξαγωγής σχετικών ερευνών για μια αντιπροσωπευτικότερη διερεύνηση του θέματος.