Η ανώτατη μουσική εκπαίδευση στο Βυζάντιο. Η πρόσληψη των κλασικών συγγραμμάτων
Subject
Μουσική, Βυζαντινή -- Ιστορία και κριτική ; Μουσική θεωρία -- Ιστορία -- Μέχρι το 1500 ; Μουσική θεωρία -- Μέχρι το 500 -- Επίδραση ; Μουσική -- Διδασκαλία και μελέτη ; Μουσική -- Φιλοσοφία και αισθητική ; Νεοπλατωνισμός στη μουσική ; Συμβολισμός στη μουσική ; Πυθαγόρας, 6ος αι. π.Χ. ; Πλάτων -- 427-347 π.Χ. ; Αριστοτέλης -- 384-322 π.Χ.Keywords
Ανώτατη μουσική εκπαίδευση ; Πυθαγόρας ; Πλάτων και Αριστοτέλης για τη Μουσική ; Το “ήθος” στη μουσική ; Ελληνική μουσική θεωρία ; Νεοπλατωνισμός και Μουσική ; Bυζαντινή μουσική θεωρία ; Αρχαία φιλοσοφία ; Πατέρες Εκκλησίας ; Συμβολισμός στη Μουσική ; Μουσικά συγγράμματα ; Higher music education ; Pythagoras ; Plato and Aristotle on Music ; The "ethos" in music ; Greek music theory ; Neoplatonism on Music ; Byzantine music theory ; Ancient philosophy ; The Church Fathers ; Symbolism in Music ; Music textbooksAbstract
Η Μουσική ως γνωστικό αντικείμενο στο ελληνικό σύστημα των επιστημών και της εκπαίδευσης είχε από την αρχαιότητα φύση διττή. Το ήθος της μουσικής (των μελωδιών και των μουσικών τρόπων), οι φυσικές ιδιότητες του ήχου και των τόνων, η μέτρηση των σχέσεών τους και η επίδραση της ακροώμενης κίνησης στη βούληση και την κίνηση της ψυχής, η θεωρητική δηλαδή κυρίως ενασχόληση με τα της μουσικής, εντάσσονταν στο χώρο της φιλοσοφίας, απόψεις και δόγματα τα οποία ήδη από τον 6ο π.Χ. αιώνα υποστήριξε και δίδαξε ο Πυθαγόρας. Στον αντίποδα αυτών, η πρακτική μουσική, η τεχνική δηλαδή του άσματος και της δημιουργίας των διαφόρων μουσικών κλιμάκων, ερχόταν σε αντίθεση με τη “θεωρία” των ήχων και τα δυσνόητα έως ασύλληπτα για τους πολλούς πυθαγόρεια θεωρήματα, ήδη από τον 3ο π. Χ. αιώνα, με κύριο εκφραστή τον Αριστόξενο τον Ταραντίνο. Ποιά ήταν όμως αυτά τα θεωρήματα πάνω στα οποία θεμελιώθηκε η παγκόσμια μουσική θεωρία και πράξη; ποιές ήταν οι δύο αυτές αντικρουόμενες μέχρι και σήμερα απόψεις; ποιά ήταν η διδασκαλία, τα κείμενα και τα εγχειρίδια τα οποία τροφοδότησαν την παγκόσμια μουσική σκέψη και ποιοί οι εκδότες ανά τους αιώνες; Εκ πρώτης όψεως το θέμα της “μουσικής” προϊδεάζει τον αναγνώστη του σήμερα, ότι απευθύνεται στο ειδικό κοινό των “μουσικών”, ώστε αναπόφευκτα να προαπαιτούνται γνώσεις θεωρίας και πράξης της μουσικής. Η Αρχαιότητα και ο Μεσαίωνας όμως διαφωτίζουν τα πράγματα για το ποιός ήταν όντως ο ρόλος της Μουσικής για τον άνθρωπο και τον πολίτη μιας κοινωνίας. Στο παρόν σύγγραμμα: “Η ανώτατη μουσική εκπαίδευση στο Βυζάντιο, η πρόσληψη των κλασικών συγγραμμάτων, επιχειρείται μια ιστορικοφιλολογική επισκόπηση και κατάταξη των περί την μουσική εκπαίδευση στο ανώτατο θεωρητικοφιλοσοφικό επίπεδο στα χρόνια του Βυζαντίου με απαραίτητη επέκταση στο πριν και το μετά αυτού του χωροχρόνου. Η παρουσίαση και η κατάταξη των συγγραφέων και των κειμένων γίνεται τόσο χρονικά όσο και με βάσει το ίδιο το περιεχόμενο του έργου τους. Η μουσική πράξη και τα περί αυτής δεν απασχολούν το παρόν πόνημα όχι διότι αποτελούν διαφορετική θεματική -καθώς δεν είναι δυνατό η θεωρία να μην συνδέεται με την πράξη και αντίστροφα-, αλλά επειδή στόχος είναι η παρουσίαση της μουσικής για τους μη “μουσικούς”. Ως εκ τούτου, δημιουργούνται δύο μεγάλες ομάδες συγγραμμάτων, η των θεωρητικοτεχνικών εγχειριδίων και η των φιλοσοφικών, οι οποίες αναπτύσσονται σε μια ιστορική αναδρομή με βάση την επιρροή που άσκησε η Αρχαιότητα στο Βυζάντιο και το μεταΒυζάντιο σε Ανατολή και Δύση. Απαραίτητη τέλος, κρίθηκε η παρουσίαση της κάθε περιόδου ξεχωριστά σκοπεύοντας στην προβολή της όποιας συνέχειας, επιρροής και πρόσληψης των κλασικών συγγραμμάτων από την Μεσαιωνική και Νεότερη περίοδο της μουσικής ιστορίας.
Abstract
Music as a subject of knowledge in the Greek system of sciences and education has a dual nature since ancient times. The ethics of music (of melodies and musical modes), the physical properties of sound and tones, the measurement of their intervals and the effect of audible movement on the will and movement of the soul, the theoretical thought on music, were included in the field of philosophy, beliefs and doctrines which as early as the 6th century BC Pythagoras supported and taught. In contrast, practical music, the technique of singing and creating the musical scales, contradicted the "theory" of modes and theorems incomprehensible to many Pythagorean theories, as early as the 3rd century BC, with Aris-toxenus Tarantinus as its principal originator. But what were these theories on which the world music theory and practice were founded? What were these two conflicting views? what were the teachings, texts and textbooks that fueled world music thinking and who were the publishers through the centuries? In common sense the subject of "music" is ad-dressed to the special audience of "musicians" so that inevitably knowledge of music theory and practice is inevitable. Antiquity and the Middle Ages, however, shed light on what really was the role of Music for the man and citizen of a society. This text: “Higher music education in Byzantium, the “proslipsis” of classical literature”, attempts a historical-philosophical overview and classification of music education at the highest theoretical-philosophical level in the Byzantine era with a necessary extension to the pre- and post-space period. The presentation and classification of authors and texts based on the content of their work. Musical practice and its contents do not concern this present, not because they are different thematic - since theory cannot be related to practice and vice versa - but because the aim is to present music to non-musicians. As a result, two large groups of text-books, the Theoretical Textbooks and the Philosophical, are created, which develop into a historical overview based on the influence of Antiquity in Byzantium and post-Byzantium on East and West. The presentation of each period was judged separately with the aim of highlighting any continuity, influence and uptake of classical texts from the Medieval and Modern period of musical history.
Number of pages
61 σελ.Faculty
Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών ΣπουδώνAcademic Department
Τμήμα ΦιλολογίαςPost-graduate program
Βυζαντινός Κόσμος: η σχέση του με την Αρχαιότητα και τον Νεότερο ΕλληνισμόLanguage
GreekCollections
Except where otherwise noted, this item's license is described as
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα