An Archaeometric study of the ceramic findings from the coastal structures of Kolona, Aegina
Αρχαιομετρική ανάλυση των δειγμάτων κεραμικής από τις παράκτιες δομές στην Κολώνα Αίγινας
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Ζαμπέτογλου, Αλεξάνδρα
Ημερομηνία
2021-10Επιβλέπων
Ζαχαριάς, ΝικόλαοςΘεματική επικεφαλίδα
Κεραμική -- Ανάλυση ; Κεραμική, Αρχαία -- Ελλάδα -- Αίγινα (Νησί) ; Αρχαιομετρία -- Ελλάδα -- Αίγινα (Νησί)Λέξεις κλειδιά
Παραλία Κολώνας ; Αίγινα ; Κεραμική ; Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σάρωσης ; Φασματοσκοπία Διασποράς Ενέργειας ; Τριοξείδιο του Θείου ; Πλύσιμο υφασμάτων ; Αρχαιομετρική ανάλυση ; Αρχαϊκή- Ύστερη Ρωμαϊκή ; Σκωρία σιδήρου ; Εργαστήριο καθαρισμού υφασμάτων ; Coast of Kolona ; Aegina ; Ceramics ; Scanning Electron Microscopy (SEM) ; Energy Dispersive Spectroscopy (EDS) ; Sulfur trioxide (SO3) ; Fulling process ; Archaeometrical analysis ; Archaic- Late Roman ; Iron slag ; Fullery- FullonicaeΠερίληψη
Η θέση ¨Παραλία Κολώνας¨ βρίσκεται στη νοτιοδυτική ακτή του νησιού της Αίγινας σε παρόχθια τοποθεσία. Το αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η αρχαιομετρική ανάλυση συνόλου δειγμάτων από τα πρώτα στάδια της ανασκαφής στη θέση. Τα πρώτα αυτά δείγματα περιλάμβαναν έξι κεραμικά και ένα μεταλλικό θραύσμα από τις ανεσκαμμένες δομές. Το χρονολογικό πλαίσιο που χαρακτηρίζει τη θέση είναι ευρύ ωστόσο με βάση την κεραμική μπορεί να οριστεί από την Αρχαϊκή έως την Ύστερη Ρωμαϊκή ή Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο. Η ανασκαφή στην παράκτια θέση έφερε στην επιφάνεια τρεις ανοιχτές κατασκευές- λεκάνες ή αλλιώς πίθοι που περικλείονται από τρεις χαμηλούς τοίχους και έρχονται σε επαφή μεταξύ τους. Επιπλέον επιφανειακή έρευνα στη περιοχή επιβεβαίωσε την ύπαρξη παραπάνω όμοιων με αυτή δομών ενισχύοντας την άποψη ότι πρόκειται για κάποια μορφή οργανωμένου εργαστηριού. Τα δείγματα που συλλέχθηκαν προς μελέτη αποτελούνταν από τρία δείγματα πίθων, δυο κεραμίδια, δείγμα δαπέδου της κατασκευής και ένα μεταλλικό από επιφανειακή έρευνα.
Η μελέτη έλαβε χώρα στο Εργαστήριο Αρχαιομετρίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στην Καλαμάτα. Η ανάλυση των δειγμάτων περιελάμβανε μακροσκοπική μελέτη των χαρακτηριστικών τους σε συνδυασμό με μικροσκοπική ανάλυση με τη χρήση LED μικροσκοπίου που οδήγησε σε αποτελέσματα σχετικά με τα εξωτερικά χαρακτηριστικά των δειγμάτων όπως το χρώμα και συγκεκριμένα για τα κεραμικά την κατηγορία κοκκομετρίας, πόρων και εγκλεισμάτων. Σε δεύτερο επίπεδο τα δείγματα υποβλήθηκαν σε χημική ανάλυση με τη χρήση SEM-EDS (Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σάρωσης με Φασματοσκοπία Διασποράς Ενέργειας ) με σκοπό να αναγνωριστεί η χημική τους σύσταση και να συλλεχθούν πληροφορίες ώστε να κατανοήσουμε τη χρήση της θέσης.
Η μικροσκοπική ανάλυση των κεραμικών κατέληξε στη δημιουργία μίας ομάδας κεραμικής που περιλάμβανε τα δείγματα πίθων ενώ τα υπόλοιπα δείγματα παρέμειναν αυτόνομα με βάση χαρακτηριστικά όπως το χρώμα και η ταξινόμηση κοκκομετρίας, πόρων και εγκλεισμάτων τους. Η εξέταση της χημικής τους σύστασης οδήγησε σε διαφορετική κατηγοριοποίηση , με τα δύο δείγματα πίθων να συνδέονται με τα δύο κεραμίδια και σημειώνοντας τα υπόλοιπα δείγματα, του επιπλέον πίθου και του δαπέδου, ως έκτοπα. Η ύπαρξη τριοξειδίου του θείου (SO3) στο κεραμικό υλικό διερευνήθηκε περεταίρω καθώς και διείσδυση του θαλασσινού αλατιού σε αυτό. Τέλος, το μεταλλικό δείγμα αναγνωρίσθηκε ως σκωρία σιδήρου.
Όλες οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν από τη μικροσκοπική και χημική ανάλυση διασταυρώθηκαν με αρχαιολογικά δεδομένα από άλλες δημοσιευμένες μελέτες παρόμοιων ανεσκαμμένων δομών και δημιουργήθηκε μια αρχική υπόθεση χρήσης του χώρου που υποβλήθηκε στο τέλος της μελέτης συνοδευόμενη από προτάσεις για ενίσχυση της έρευνας του εν λόγω εργαστηρίου στο μέλλον.
Περίληψη
The site ‘Coast of Kolona’ is situated in the northwest coast of the island of Aegina in close
proximity to the shore. The subject of the present thesis is the archaeometric analysis of an
assemblage produced from the initial stage of excavations on the site. The first samples that were
examined included six ceramic and one metal sample from the excavated structures. The
chronologic frame that correlates to the site is broad- based on the pottery it can be dated from
the Archaic to the Late Roman or Early Byzantine period. The excavation at the coastal site
resurfaced three open tub structures, characterised also as pithoi, that are surrounded by three
low walls while they come in contact to each other. Additional survey in the surrounding area
confirms the existence of other similar structures, a fact that could attest to an extended activity
in the form of an organized workshop. The assemblage that was collected for analysis comprised
of three pithoi samples, two tiles, a sample from the floor of this workshop and a metallic survey
sample.
The research took place at the Laboratory of Archaeometry of the University of the Peloponnese
in Kalamata. The examination of the samples included macroscopic examination of their
characteristics with additional microscopic analysis with the use of LED that produced results on
the external features of the samples such as their surface colour and especially for the ceramics
the characterization of the properties of coarseness, porosity and standard identification of the
inclusions. At the second stage, samples were subjected to chemical examination with the use of
SEM-EDS technique in order to identify their chemical composition and to collect information
that could establish an outcome regarding the use of the particular site.
The microscopic examination of the ceramics generated one distinct fabric group for the pithoi
fragments while placing the rest as autonomous, based on the colour of their clay fabric, the
coarseness, porosity and characterization of the inclusions. The examination of their chemical
composition established a somewhat different grouping, uniting the two pithoi samples with the
two tiles and marking as outliers only the third pithos fragment and the part of the mosaic
flooring. The presence of SO3 in the ceramic fabrics is examined further while the penetration of
sea salt is also discussed. The metal sample was recognized as an iron slag.
All information gathered from the microscopic and chemical analysis is correlated to
archaeological data from other known excavated structures that resemble the workshop in
question and an initial hypothesis for the use of the particular site is submitted at the end in
addition to possible suggestions that could enhance the examination of the nature of the
workshop in the future.