Η δραματική τέχνη στην εκπαίδευση ως μέσο καλλιέργειας των στάσεων παιδιών σχολικής ηλικίας στην προστασία το περιβάλλοντος. Μια έρευνα δράσης στη Δ΄τάξη του 2ου δημοτικού σχολείου Πύργου.
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Καλαμπρέζου, Αναστασία
Ημερομηνία
2019-03-29Επιβλέπων
Λενακάκης, ΑντώνηςΘεματική επικεφαλίδα
Δραματική τέχνη στην εκπαίδευση ; Εκπαιδευτικό δράμα ; Περιβαλλοντική εκπαίδευση ; Aειφόρο σχολείο ; Μετασχηματιστική παιδαγωγικήΛέξεις κλειδιά
Δραματική τέχνη στην εκπαίδευση ; Εκπαιδευτικό δράμα ; Περιβαλλοντική εκπαίδευση ; Εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη ; Μελέτη του περιβάλλοντος ; Αειφόρο σχολείο ; Μετασχηματιστική παιδαγωγικήΠερίληψη
Η παρούσα εργασία παρουσιάζει βήμα-βήμα την υλοποίηση μιας έρευνας δράσης, η οποία καλείται να διερευνήσει ποιες είναι οι αναπαραστάσεις των παιδιών του δημοτικού που σχετίζονται με τον σεβασμό στο περιβάλλον και να διασαφηνίσει εάν υπάρχει αυξημένη θετική επίδραση στις στάσεις των παιδιών όταν διδάσκονται για το περιβάλλον μέσα από τεχνικές της Δραματικής Τέχνης, σε σχέση με παραδοσιακά μοντέλα διδασκαλίας της Μελέτης του Περιβάλλοντος. Με άλλα λόγια, σκοπός της παρούσας μελέτης είναι αφενός να εξετάσει τα πιθανά οφέλη από τη συμμετοχή των παιδιών σε ανάληψη πρωτοβουλιών για το περιβάλλον και διαμόρφωση αξιών σε σχέση με το περιβάλλον και αφετέρου να μελετήσει την ανάπτυξη ρεαλιστικών σχεδίων δράσης για το περιβάλλον. Κάτι τέτοιο κατέστη εφικτό μέσα από τις τεχνικές και την μεθοδολογία του Εκπαιδευτικού Δράματος, υπό μορφή σχεδιασμένων παρεμβάσεων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, κατά το μάθημα της Μελέτης του Περιβάλλοντος, το σχολικό έτος 2017-18.
Η μελέτη επικεντρώθηκε σε μαθητές της τετάρτης (Δ΄) τάξης του 2ου Δημοτικού σχολείου Πύργου Ηλείας. Το ένα τμήμα της Δ΄ τάξης, αποτελείτο από μαθητές που διδάχθηκαν σχετικά με το περιβάλλον, χρησιμοποιώντας παραδοσιακά υλικά μάθησης στην τάξη, ενώ το άλλο τμήμα της Δ΄ τάξης αποτελείτο από μαθητές που διδάχτηκαν χρησιμοποιώντας μια πιο παιδοκεντρική και καινοτόμα προσέγγιση μέσω Δραματικής Τέχνης. Η εργασία απαρτίζεται από τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο, θεωρητικό κεφάλαιο, η διατριβή επικεντρώνεται στη βιβλιογραφική ανασκόπηση και διερεύνηση βασικών για την περάτωση της έρευνας εννοιών. Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρείται η διεξοδική ανάλυση του ερευνητικού πλαισίου της έρευνας και σκιαγραφείται το είδος της και ο σκοπός της, η ερευνητική διαδικασία και στρατηγική της, ο ερευνητικός πληθυσμός και ερευνητικά εργαλεία της. Στο τρίτο κεφάλαιο παρατίθενται τα εμπειρικά δεδομένα, η ανάλυσή τους και τα ερευνητικά αποτελέσματα, ενώ στο τέταρτο κεφάλαιο εκτίθενται τα όσα συμπεράσματα προέκυψαν από τη διεξαγωγή της έρευνας. Στο παράρτημα παρατίθεται το αναλυτικό πρόγραμμα των παρεμβάσεων που εντάχθηκε συνοπτικά στο 2ο κεφάλαιο, τα δύο μέρη του ερωτηματολόγιου, το σχέδιο καταγραφής για τη συμμετοχική παρατήρηση, τα έντυπα κατευθυντικών ερωτήσεων της ομάδας εστίασης που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα, καθώς και το φωτογραφικό υλικό του εποπτικού υλικού του ερευνητικού προγράμματος. Ο κύριος στόχος της εργασίας είναι να εξεταστεί κατά πόσον το Εκπαιδευτικό Δράμα μπορεί να σχετιστεί κατάλληλα και να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Οι σχέσεις μεταξύ των συμμετεχόντων στο Εκπαιδευτικό Δράμα -ο δάσκαλος και οι μαθητές, τόσο εντός όσο και εκτός ρόλου, διερευνώνται.
Τα συμπεράσματα δείχνουν ότι η ενεργή, συμμετοχική μάθηση και η ένταξη της περιβαλλοντικής αγωγής μέσα στο δραματικό πλαίσιο, θα επέτρεπαν στα παιδιά να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τις συμπεριφορές που είναι απαραίτητες για την εξοικείωσή τους με καθημερινές πρακτικές προστασίας του περιβάλλοντος, ενώ η χρήση του Εκπαιδευτικού Δράματος ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική για την εμπλοκή και την παρακίνηση των μαθητών. Εντούτοις, δεδομένου του περιορισμένου χρονικού και χωρικού πλαισίου αποπεράτωσης της ερευνητικής παρέμβασης, εντοπίζονται ανησυχίες σχετικά με την παγίωση θεμιτών περιβαλλοντικών στάσεων και την εφαρμογή υγιών περιβαλλοντικών συνηθειών στην καθημερινή ζωή των μαθητών.
Περίληψη
The present work presents a step-by-step realization of an action research, which attempts to investigate the representations of elementary school children, related to respect for the environment and to clarify whether there is an increased positive impact on children's attitudes when they are taught about the environment through the techniques of Drama in Education, in relation to traditional models of teaching the “Study of Environment” school lesson. In other words, the purpose of this study is to examine the potential benefits of involving children in environmental initiatives and environmental values and, on the other hand, to study the development of realistic action plans for the environment. This was made possible through the techniques and methodology of the Educational Drama, in the form of planned interventions for primary school pupils, in the course of “Study of Environment”, during the school year 2017-18.
The study focused on fourth grade students of the 2nd Elementary School in PyrgosIlias. The one class of the fourth grade consisted of students who were taught about the environment using traditional classroom learning materials while the other class of the fourth grade consisted of students who were taught using a more child-centered and innovative approach through Drama in Education. The thesis consists of four chapters. In the first, theoretical chapter, the dissertation focuses on the bibliographic review and research’s key concepts exploration. In the second chapter a thorough analysis of the research’s framework is attempted and its type and purpose, the research’s process and strategy, the research population and the research tools are outlined as well. In the third chapter, the empirical data, their analysis and the research results are presented, while in the fourth chapter the conclusions are presented, that resulted from the research. In the appendix, the analytical program of interventions is presented, which is summarized in chapter 2, the two parts of the questionnaire, the participatory observation plan, the focus group’s directional question forms used in the research, as well as the supervisory tools’ photo gallery of the research program. The main objective of the paper is to examine whether the Educational Drama can be properly associated and used to promote Environmental Education in Primary Education. The relationships between Educational Drama’s participants -teacher and pupils, both in and out of role, are explored.
Conclusions show that active, participatory learning and integration of environmental education into the dramatic context, would allow children to develop skills and behaviors which are necessary to familiarize themselves with daily environmental protection practices, while the use of Educational Drama was particularly effective in engaging and motivating students. However, given the limited timeframe and spatial context for completing the research intervention, there are concerns about the consolidation of fair environmental attitudes and the application of healthy environmental habits in students’ daily life.